Ακούστε το άρθρο στο Spotify:
Της Σταματίας Καλλιβωκά
Όσο πιο καλά γνωρίζει κανείς ένα άλλο ζώο (αναφέρομαι στα είδη που δε χρησιμοποιούν την δική μας γλώσσα), τόσο πιο εύκολο είναι να επικοινωνήσει μαζί του με διάφορους τρόπους.
Θα χρησιμοποιούσα τη λέξη κατοικίδιο, ωστόσο, δεδομένου ότι δεν αναφέρομαι αποκλειστικά σε κατοικίδια ζώα, δηλαδή σε γάτες, σκύλους και άλλα οικόσιτα πλάσματα, δε θα το κάνω. Έχουμε δει πολλά στιγμιότυπα και βίντεο που αποδεικνύουν πως πολλά ζώα με διαφορετική βιολογική προέλευση έχουν τον μοναδικό τρόπο τους να επικοινωνούν τόσο μεταξύ τους, όσο και με άλλα είδη. Ένα από αυτά τα είδη μπορεί να είναι και ο άνθρωπος.
Παρά το γεγονός πως έχουμε την δική μας μοναδική γλώσσα που εκτείνεται και στον γραπτό λόγο, περιέχει σύμβολα και έχει συγκεκριμένες περιστάσεις εφαρμογής -αλλά και διαφοροποιήσεις ανά πολιτισμό-, τα υπόλοιπα εκφραστικά μέσα, τα μη γλωσσικά, μοιάζουν πολύ με των φίλων μας από το ζωικό βασίλειο. Οι μη γλωσσικοί τρόποι έκφρασης παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε επικοινωνία μεταξύ των ειδών.
Βιβλία επιστημονικά αλλά και όχι μόνο, έχουν γραφτεί για την επικοινωνία μέσω των εκφράσεων, με τα λεγόμενα σημεία να μας θυμίζουν ότι η επικοινωνία δεν είναι πάντα θέμα λέξεων, αλλά χειρονομιών, εκφράσεων και έμπρακτων δράσεων. Είναι, επίσης, θέμα αισθήσεων. Έτσι, ενισχύοντας την αντίληψή του σε σχέση με τους ήχους και τους διαφορετικούς τόνους, ένας άνθρωπος μπορεί να καταλάβει τι του ζητά ένα άλλο πλάσμα. Αν, επίσης, μάθει να συνδυάζει ήχους με ερμηνεία χειρονομιών και να συνδέει ερμηνευτικά κάθε δράση με αντίδραση, μπορεί κάλλιστα όχι μόνο να κατανοήσει τι θέλει να του “πει” το ζωάκι, αλλά και να επικοινωνήσει και εκείνος μαζί του.
Λίγη εξοικείωση με τα μη λεκτικά μέσα, μπορεί να αλλάξει ακόμα και την άποψη που έχουν πολλοί άνθρωποι για την σχέση μας με το περιβάλλον και τα υπόλοιπα ζώα. Επιπρόσθετα, επικοινωνώντας με ένα άλλο ζώο, οποιοσδήποτε από το είδος μας μπορεί να μάθει καλύτερα τι θέλουν να πουν οι ποιητές του δικού του είδους, ερμηνεύοντας τα μη λεκτικά σημεία στην ανθρώπινη επικοινωνία. Έτσι, αποκτά ποιοτικές σχέσεις διάδρασης με κάθε ζώο που συναντά μπροστά του.
Πολλές φορές μπορεί να βιώσει κανείς συναισθήματα έκπληξης, παρατηρώντας πως ένα άλλο ζώο απολαμβάνει τις τέχνες (όπως η μουσική), διεκδικεί αυτό που θέλει (όπως ένα πιο καθαρό πιατάκι), ή παίζει. Όσο δύσπιστοι κι αν είστε, μπορείτε να κάνετε μια δοκιμή για να διαπιστώσετε πως δε μαθαίνουν μόνο τα άλλα ζώα από εμάς, αλλά και εμείς από τα άλλα ζώα. Γι’ αυτόν το λόγο, πλέον, έχουμε κατανοήσει πως οφείλουμε τον σεβασμό μας πολλές φορές περισσότερο σε ένα αδεσποτάκι, παρά σε έναν άνθρωπο που αλλά λέει και άλλα κάνει.
Δεν είναι, τελικά, θέμα ενστίκτου. Είναι απλά θέμα μάθησης.
