Οι γάτες λατρεύουν την ύπαιθρο και μπορεί να είναι λυπηρό να την βλέπετε να κοιτάζει με λαχτάρα έξω από το παράθυρο και να δυσανασχετείτε να την βγάλετε βόλτα με τον φόβο μην το σκάσει, καθώς αρκετοί ιδιοκτήτες ζώων δεν διαθέτουν αυλή.
Αν εκπαιδευτεί σωστά, η γάτα σας μπορεί να περπατήσει με λουρί, ωστόσο δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Η Nine Lives Greece, ένα σωματείο που στόχο έχει την βελτίωση των συνθηκών ζωής των γατών, δίνει πολύτιμες συμβουλές στο pet-in.gr για την μεγάλη απόφαση να βγάζετε την γάτα σας βόλτα με τη χρήση ειδικού οδηγού.
Η μεγάλη ερώτηση: Μπορώ να βάλω λουρί στη γάτα μου;
Πριν απαντήσουμε την ερώτηση, να διευκρινίσουμε τι εννοούμε με τη λέξη λουρί, καθώς επιδέχεται πολλών ερμηνειών. Το πιο ασφαλές και ενδεδειγμένο προϊόν είναι το σαμαράκι (που καλύπτει όλο τον κορμό της γάτας) και όχι ένα απλό περιλαίμιο γύρω από το λαιμό το οποίο είναι άκρως επικίνδυνο. Πάνω σε ειδική υποδοχή στο σαμαράκι προστίθεται και ο «οδηγός» (λουρί). Επίσης το λουρί-οδηγός δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιείται για να τραβάμε τη γάτα και να προσπαθούμε να την κατευθύνουμε εκεί που θέλουμε. Χρειάζονται λεπτοί χειρισμοί, ήρεμες κινήσεις και να αφήνουμε τη γάτα να κατευθυνθεί εκεί που θέλει. Συνεπώς μας βοηθάει μόνο ως μέσο ασφαλείας.
Θεωρητικά ναι, μπορούμε να βάλουμε λουρί στη γάτα μας, λαμβάνοντας πάντα υπόψιν αρχικά την ιδιοσυγκρασία της και την ανοχή της ως προς το λουρί, αλλά και την ίδια τη βόλτα –καθώς κατά τη διάρκειά της υπάρχει αλλαγή περιβάλλοντος και πληθώρα ερεθισμάτων, όχι ιδιαίτερα ευχάριστων απαραίτητα. Για να γίνει αποδεκτό και πριν γίνει οποιαδήποτε απόπειρα για βόλτα σε εξωτερικό χώρο θα πρέπει να ακολουθηθούν συγκεκριμένα στάδια προσαρμογής.
Πώς μπορώ να εκπαιδεύσω την γάτα μου να προσαρμοστεί;
Μπορούμε σίγουρα να βοηθήσουμε τη γάτα μας να προσαρμοστεί και να το αποδεχτεί, στο βαθμό που η ίδια το επιτρέπει.
Αρχικά το σαμαράκι θα πρέπει να τοποθετηθεί στο χώρο, σαν ουδέτερο ερέθισμα, ώστε να το επεξεργαστεί η γάτα μας και σιγά σιγά να πάρει τη μυρωδιά του χώρου και τη δική της.
Στη συνέχεια δοκιμάζουμε να της το φορέσουμε για ελάχιστο χρονικό διάστημα (1-2 λεπτά το πολύ) και προσφέρουμε θετική ενίσχυση με υγρή τροφή ή κάποια αγαπημένη λιχουδιά. Σιγά σιγά αυξάνουμε το χρόνο ανά ημέρα με βάση το πόσο το αποδέχεται η γάτα μας και κινείται φυσιολογικά στο χώρο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι προσθέτει βάρος και περιορίζει τις κινήσεις, οπότε χρειάζεται υπομονή μέχρι να προσαρμόσει την κίνησή της. Φυσικά εάν δούμε τη γάτα μας να έχει έντονες αρνητικές αντιδράσεις το αφαιρούμε. Μία συνήθης φυσιολογική αντίδραση είναι το να μένουν εντελώς ακίνητες ή να ξαπλώνουν στο πάτωμα.
Μόλις εδραιωθεί θετική σχέση με το σαμαράκι, προσθέτουμε τον «οδηγό» και ακολουθούμε τα ίδια βήματα όπως και με το σαμαράκι. Ακόμα και όταν θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία, καλό είναι να κάνουμε κάποιες δοκιμές στην αυλή ή το μπαλκόνι μας εάν είναι προστατευμένα, πριν αποφασίσουμε να βγούμε στο δρόμο, ώστε να εκτιμήσουμε τη συμπεριφορά της.
Υπάρχουν συγκεκριμένα προϊόντα για γάτες στην αγορά;
Ναι, υπάρχουν συγκεκριμένα προϊόντα κατάλληλα για γάτες. Είναι πολύ σημαντικό το σαμαράκι που θα επιλέξουμε να είναι τόσο στενό ώστε να μην μπορεί να βγει, ή να μην κολλήσει σε κάποιο από τα ανοίγματα το σαγόνι ή το πόδι τους, αλλά να μην είναι στενό σε βαθμό που πιέζει τη γάτα και δεν είναι άνετο. Επίσης δεν πρέπει να περιορίζει την κίνηση των ώμων και των ποδιών. Τέλος, είναι σημαντικό να είναι από υλικό που επιτρέπει στο δέρμα να αναπνέει, δεν ζεσταίνει υπερβολικά και δεν προσθέτει πολύ βάρος στο σώμα.
Τι είδους δυσκολίες θ᾽αντιμετωπίσουμε;
Το εάν θα γίνει αποδεκτό, εξαρτάται από την προσωπικότητα της κάθε γάτας. Συνήθως οι πιο άνετες γάτες, με αυτοπεποίθηση και τα μικρά γατάκια τείνουν να προσαρμόζονται πιο εύκολα. Σημαντικό ρόλο παίζει και η σχέση που έχουμε αναπτύξει με το κατοικίδιό μας και πόσο μας εμπιστεύεται. Πρέπει να δίνουμε μεγάλη σημασία στα σημάδια που δείχνουν. Όποια αρνητική αντίδραση ή ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά είτε φορώντας είτε χωρίς το σαμαράκι, πρέπει να μας προβληματίσουν για το εάν τελικά είναι μία κατάλληλη επιλογή για τη γάτα μας.
Σημαντικές συμβουλές για βόλτα με λουρί
Το βασικότερο είναι να σκεφτούμε πολύ καλά πού θέλουμε να πάμε με τη γάτα μας. Η χρήση «οδηγού» εάν πρόκειται να βγούμε στο δρόμο δεν μας διασφαλίζει σε καμία περίπτωση από τους κινδύνους. Υπάρχει η πιθανότητα η γάτα μας να τρομάξει από ξαφνικούς και έντονους ήχους από κόρνες και φρεναρίσματα μηχανών ή αυτοκινήτων, από δυνατές ομιλίες και φωνές ή από άλλες γάτες ή σκύλους, -ακόμα και να αλληλοτραυματιστούν- με αποτέλεσμα να στρεσαριστεί σε τέτοιο βαθμό που να καταφέρει να βγει από το σαμαράκι και να χαθεί, να τραυματιστεί, ακόμα και να σκοτωθεί.
Η χρήση του οδηγού με σαμαράκι είναι πιο ενδεδειγμένη εάν πρόκειται να τα χρησιμοποιήσουμε σε αυλές ή μπαλκόνια είτε ταξιδεύοντας (με αυτοκίνητο, πλοίο ή αεροπλάνο) ως επιπλέον μέσο ασφάλειας μέσα στο μεταφορέα ή για να μπορέσει σε μεγάλα ταξίδια να βγει από το μεταφορέα, σε προστατευμένο χώρο (π.χ. καμπίνα, αυτοκίνητο) και να μπορούμε να διατηρούμε τον έλεγχο.
Ποιά είναι σημάδια ηρεμίας και φοβίας;
Τα σημάδια ηρεμίας και φοβίας είναι ιδιαίτερα εμφανή σε όλες τις σωματικές εκδηλώσεις της γάτας.
Μία γάτα που αισθάνεται άνετα, κινείται στο χώρο κανονικά, έχει φυσιολογικό ρυθμό αναπνοής, δε μαζεύει τα άκρα της, τρέφεται και παίζει όπως συνήθως και γενικά έχει τη συμπεριφορά που τη χαρακτηρίζει στην καθημερινότητά της.
Μία φοβισμένη γάτα έχει συνήθως διεσταλμένες κόρες, ταχύπνοια, μαζεύει το σώμα της, απομονώνεται σε κάποιον στενό και προστατευμένο χώρο, χάνει την όρεξή της για παιχνίδι και φαγητό. Ως πιο έντονες ενδείξεις μπορεί να εμφανίσει σιελόρροια, απώλεια ελέγχου τον σφιγκτήρων, τάση για εμετό και επιθετικότητα.
Εάν δούμε κάποιο από τα παραπάνω σημάδια, εννοείται σταματάμε κάθε προσπάθεια για εξοικείωση με τον οδηγό και το σαμαράκι, από την πρώτη κιόλας ένδειξη.
Το να παραμείνει για λίγο ακίνητη η γάτα ή να ξαπλώσει κάτω, είναι συνήθης αντίδραση, καθώς προσπαθεί να αντιληφθεί το σώμα της με το νέο αντικείμενο και το βάρος που αυτό έχει. Θα πρέπει όμως να παρατηρούμε πολύ προσεκτικά εάν αυτή η συμπεριφορά συνοδεύεται από κάποια από τις παραπάνω αρνητικές αντιδράσεις.
Ποιες είναι οι εναλλακτικές για βόλτα με την γάτα;
Υπάρχει πλέον μεγάλη ποικιλία προϊόντων σχεδιασμένων να δίνουν τη δυνατότητα για βόλτα με τη γάτα μας. Κάποιες από αυτές είναι τα καροτσάκια που είναι κλειστά γύρω γύρω και τα σακίδια είτε με πλαστικό διάφανο τζαμάκι είτε με αραιή πλέξη σαν δίχτυ σε κάποιο σημείο. Παρά το ότι μπορεί να είναι ίσως λίγο πιο ασφαλείς τρόποι από τη χρήση οδηγού με σαμαράκι, έχουν και αυτά κάποια μειονεκτήματα, όπως την έκθεση σε ερεθίσματα που μπορεί να προκαλέσουν αναστάτωση ή και έντονο φόβο ή την υπερβολική αύξηση της θερμοκρασίας (στην περίπτωση πλαστικού περιβλήματος).
Μία ενδιαφέρουσα εναλλακτική που προτείνεται για πολύωρα ταξίδια με αυτοκίνητο είναι οι πολυμορφικές τσάντες μεταφοράς. Οι τσάντες αυτές, από κλουβάκι μεταφοράς μπορούν να διαμορφωθούν σε κάθισμα αυτοκινήτου ή «πάρκο» με πτυσσόμενη αμμολεκάνη και υποδοχή για «οδηγό-λουράκι» ώστε η γάτα να έχει περισσότερο χώρο και άνεση, χωρίς να είναι περιορισμένη σε ένα συμβατικό μεταφορέα, αλλά να υπάρχει και η δυνατότητα ελέγχου με τον «οδηγό» ώστε σε απρόσμενη έκθεση σε στρεσογόνες καταστάσεις να μπορεί πιο εύκολα ο κηδεμόνας να την περιορίσει ξανά στον μεταφορέα.
Μία επίσης ενδιαφέρουσα λύση αντί για τη βόλτα, είναι η δημιουργία προστατευμένων χώρων στην αυλή ή το μπαλκόνι ή ακόμα και το παράθυρο εάν υπάρχει μεγάλο περβάζι (catios), που είναι περιφραγμένοι σε κάθε πλευρά, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να φύγει και να χαθεί η γάτα μας. Στους χώρους αυτούς, εάν χρησιμοποιηθούν τα κατάλληλα υλικά περίφραξης, μπορεί να βγαίνει η γάτα και χωρίς επίβλεψη και να απολαμβάνει τον εξωτερικό χώρο, χωρίς κινδύνους και άγχη. Εάν εμπλουτίσουμε το χώρο και με παιχνίδια, ονυχοδρόμια, ραφάκια-φωλίτσες που τοποθετούνται ψηλά για να σκαρφαλώνει και ίσως κάποιο συντριβανάκι για γάτες, θα είναι ο ιδανικότερος χώρος για διασκέδαση. Επιπλέον, πέρα από το ότι προστατεύεται η δική μας γάτα, με αυτόν τον τρόπο προστατεύονται και άλλα ζώα που θα βλέπει ως θηράματα, όπως πουλιά, ποντίκια και άλλα μικρά ζώα και έντομα.
Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι οι γάτες είναι πλάσματα της συνήθειας, που αγαπούν το οικείο τους περιβάλλον και ίσως η ανάγκη για βόλτα να είναι ουσιαστικά μία δική μας ανάγκη που αποδίδουμε στη γάτα μας. Η ασφαλέστερη και ίσως πιο ενδεδειγμένη λύση είναι τα μπαλκόνια, οι κήποι και οι αυλές που είναι προστατευμένα με πλέγμα, χωρίς να υπάρχει τρόπος διαφυγής που ίσως να συνεπάγεται και σε απώλεια του αγαπημένου μας φίλου.
Όποια κι αν είναι η απόφασή μας όμως, πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψιν τα ατομικά χαρακτηριστικά της γάτας μας, το χρόνο που θα χρειαστεί ώστε να εξοικειωθεί και τις ενδείξεις που θα μας δώσει ώστε να καταλάβουμε εάν η επιλογή μας είναι η κατάλληλη. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι κάθε γάτα είναι ξεχωριστή και δεν υπάρχει κάποιος κανόνας που να ταιριάζει σε όλες τις περιπτώσεις.
Το Σωματείο Nine Lives Greece ιδρύθηκε το 2008 από μια ομάδα φιλόζωων, που είχε ήδη μεγάλη πείρα δουλεύοντας για τα ζώα. Σκοπός του είναι η βελτίωση με κάθε τρόπο των συνθηκών ζωής των αδέσποτων γατών εντός και εκτός Αθήνας.
