Ακούστε το άρθρο στο Spotify:
Τα δελφίνια βασίζονται στον ήχο προκειμένου να κοινωνικοποιηθούν και να κυνηγήσουν. Όμως, μέσα στη φασαρία της συγκεκριμένης βιομηχανικής περιοχής, οι πληθυσμοί των δελφινιών έχουν μειωθεί σε ποσοστό άνω του 80% μέσα σε διάστημα 15 ετών.
Η υποτροπική θάλασσα που περιβάλλει το Χονγκ Κονγκ πρόκειται για μία θορυβώδη περιοχή, καθώς μια ροή από τεράστια εμπορευματοφόρα πλοία διασχίζει συνεχώς τα ύδατά της, τα ταχύπλοα μεταφέρουν επιχειρηματίες με πιεσμένα προγράμματα σε συσκέψεις, ενώ η παράκτια ανάπτυξη δεν έχει τελειωμό. Πρόκειται για μία από τις πιο πυκνοδομημένες περιοχές στον πλανήτη.
Εν τω μεταξύ, το γύρω Δέλτα του ποταμού Περλ φιλοξενεί κατά προσέγγιση 2.000 κινέζικα λευκά δελφίνια Sousa chinensis ή υβοδέλφινα, πιθανότατα τον μεγαλύτερο διακριτό πληθυσμό στον κόσμο. Εντούτοις, μειώνονται κάθε χρόνο εξαιτίας της “σοβαρής ανθρώπινης ενόχλησης”, όπως ακριβώς αναφέρει η ομάδα προστασίας άγριας ζωής WWF (World Wildlife Fund).
Ο πληθυσμός των δελφινιών εντός του Χονγκ Κονγκ -που κατοικεί κυρίως στα νερά νότια της νήσου Λαντάου– έχει μειωθεί πάνω από 80% τα τελευταία 15 χρόνια, σύμφωνα με την WWF.
«Τα δελφίνια ασφυκτιούν από τον ανθρωπογενή θόρυβο», αναφέρει η Ντόρις Γου, υπεύθυνη του ερευνητικού σχεδίου για την προστασία των κητωδών στην WWF του Χονγκ Κονγκ.
Από το 2016, η Ντόρις Γου και η ομάδα της πραγματοποιούν ακουστική παρακολούθηση σε δώδεκα σημεία της περιοχής, απο την οποία έχουν διαπιστώσει ότι οι θόρυβοι -μια κακοφωνία από προπέλες που παράγουν βουητό, υποβρύχιες γεωτρήσεις, βιομηχανικές μηχανότρατες και άλλα- έχουν συρρικνώσει το εύρος επικοινωνίας των ζώων έως και κατά 45%.
Μια σύντομη ανάπαυλα
Τα δελφίνια, που αναφέρονται και ως «γιγαντιαία πάντα της θάλασσας», ζουν σε ρηχά, εκβολικά νερά κοντά στην ακτή. Αντιμετωπίζουν ποικίλες απειλές, όπως η εξάντληση της λείας τους, η απώλεια ενδιαιτημάτων, η ρύπανση των υδάτων και τα χτυπήματα πλοίων. Και σε αυτά, έρχεται να προστεθεί και η ηχορύπανση, για τις βλαβερές συνέπειες της οποίας έχει σημάνει συναγερμό ένα αυξανόμενου μεγέθους σώμα ερευνών.
Τα συγκεκριμένα ζώα βασίζονται στον ήχο για τη διατροφή, την κοινωνικοποίηση και την πλοήγησή τους και είναι ευαίσθητα στους δυνατούς θορύβους, οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν απώλεια ακοής ή να επιφέρουν ακόμη και το θάνατο. Ως αποτέλεσμα, τα δύο κητώδη που ζουν τοπικά στο Χονγκ Κονγκ, το Sousa chinensis και η φάλαινα χωρίς πτερύγια του Ινδοειρηνικού, Neophocaena phocaenoides, έχουν χαρακτηρισθεί “ευάλωτα” στον Κόκκινο Κατάλογο της IUCN από το 2017.
Η έρευνα της WWF σε συνεργασία με τη Seamar, την StylesGroup Underwater Acoustics, το Πανεπιστήμιο της Βικτώριας και την Oceanway Corp διαπίστωσε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας -όταν σταμάτησε η κυκλοφορία των πλοίων- τα επίπεδα αναζήτησης τροφής του κινεζικού λευκού δελφινιού αυξήθηκαν κατακόρυφα, καθώς παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια του 70% των παρατηρήσεων των ερευνητών, έναντι του 8,5% που αντιστοιχούσε σε προηγούμενες παρατηρήσεις. Επίσης, η κοινωνικοποίησή τους αυξήθηκε σχεδόν κατά τέσσερις φορές.
Παρόμοια έρευνα στη Νέα Ζηλανδία διαπίστωσε ότι κατά τη διάρκεια του αποκλεισμού της πανδημίας το Μάρτιο του 2020, τα επίπεδα του περιβαλλοντικού ήχου στα ναυτιλιακά κανάλια μειώθηκαν σχεδόν κατά τρεις φορές μέσα σε ένα χρονικό διάστημα 12 ωρών. Αυτό αύξησε το εύρος επικοινωνίας των ψαριών και των δελφινιών έως και 65%.
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Μάτ Πάιν, αναφέρει:
«Αυτό που αποτέλεσε έκπληξη ήταν η κλίμακα, καθώς και το πόσο γρήγορα συνέβη. Τα οφέλη είναι άμεσα».
Θορυβώδες μαρτύριο
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ηχορύπανση έχει αγνοηθεί. Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση του 2021 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science αποκάλυψε ότι το 90% των 500 μελετών που αναλύθηκαν συνολικά διαπίστωσαν ότι ο υπερβολικός θόρυβος προκαλεί «σημαντική βλάβη» στα θαλάσσια θηλαστικά, όπως οι φάλαινες, οι φώκιες και τα δελφίνια, καθώς και στα 4/5 των ψαριών και των ασπόνδυλων.
«Είναι επείγον να αναλάβουμε δράση για τον θόρυβο», αναφέρει ο Κάρλος Ντουάρτε, καθηγητής Θαλάσσιων Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας King Abdullah στη Σαουδική Αραβία, ο οποίος ηγήθηκε της προαναφερθείσας ανασκόπησης.
«Όλη η προσοχή επικεντρώνεται στην κλιματική αλλαγή, την υπεραλίευση, το πλαστικό και την απώλεια ενδιαιτημάτων. Αλλά, στην πραγματικότητα, η απειλή για το ηχητικό τοπίο των ωκεανών δεν έχει λάβει την προσοχή που θα έπρεπε».
Κάρλος Ντουάρτε, Καθηγητής Θαλάσσιων Επιστημών
Ο Ντουάρτε και η ομάδα του ανακάλυψαν ότι τα ηχητικά τοπία των ωκεανών μεταβάλλονται λόγω της μείωσης του αριθμού των ζώων που «παράγουν ήχο» και της αύξησης του ανθρωπογενούς θορύβου. Συγκεκριμένα, διαπίστωσαν ότι τα τελευταία 50 χρόνια, η ναυτιλία έχει αυξήσει τον θόρυβο χαμηλών συχνοτήτων στις κύριες διαδρομές κατά 32 φορές.
«Όμως, πέρα από χαρισματικά είδη όπως τα λευκά δελφίνια, οι επιπτώσεις της ηχορύπανσης θα μπορούσαν να αντηχήσουν σε ολόκληρο το ζωικό βασίλειο», αναφέρει ο Μπέντζαμιν Κόλμπερτ, ερευνητής στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Maryland.
«Είναι σαφές ότι υπάρχουν ορισμένα είδη – δελφίνια, οδοντοφάλαινες, φάλαινες δολοφόνοι – που χρησιμοποιούν ηχοεντοπισμό προκειμένου να κυνηγήσουν τη λεία τους, και οι πιο ήσυχοι ωκεανοί είναι σημαντικοί γι’ αυτά», αναφέρει ο Κόλμπερτ, προσθέτοντας ακόμη ότι υπάρχουν πάρα πολλά ζώα που δεν έχουν μελετηθεί καθόλου. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, για σχεδόν όλα απο τα περίπου 30.000 είδη ψαριών στον κόσμο.
Στον ωκεανό ο ήχος ταξιδεύει μακρύτερα από το φως και χρησιμοποιείται από τα πάντα, από το κριλ μέχρι τα σαλάχια. Οι μεγάπτερες φάλαινες, γνωστές και ως καμπουροφάλαινες ή Humpback whales, τραγουδούν πολύπλοκα τραγούδια ζευγαρώματος σε τοπικές διαλέκτους- ορισμένες γαρίδες παράγουν έναν ήχο “σπασίματος” για να ακινητοποιήσουν τη λεία τους- και το στρειδόψαρο, γνωστό και ως φρύνος των ψαριών (Opsanus tau), το αντικείμενο της τρέχουσας μελέτης του Κόλμπερτ, χρησιμοποιεί ένα παράξενο κάλεσμα ζευγαρώματος.
Αναγκαία αλλαγή
Η γέφυρα Χονγκ Κονγκ-Ζουχάι-Μακάου, μήκους 55 χιλιομέτρων και αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αποτελεί τη μεγαλύτερη θαλάσσια διάβαση στον κόσμο. Η κατασκευή της απαιτούσε τη δημιουργία δύο νησιών και μιας υποθαλάσσιας σήραγγας. Η γέφυρα άνοιξε το 2018, προκειμένου να συνδέσει τις τρεις Ασιατικές πόλεις, αποτελώντας μέρος της ευρύτερης περιοχής του Greater Bay. Η δεκαετής κατασκευή της δημιούργησε μεγάλη ηχορύπανση, ενώ η κυκλοφορία εκπέμπει αντηχήσεις στη θάλασσα.
«Αυτή η κατασκευή προκάλεσε τόσες πολλές ζημιές και αναστάτωση», αναφέρει η Ντόρις Γου, «αλλά δεν έχουμε ακόμη κατανοήσει πλήρως την έκταση της. Και τα πράγματα θα γίνουν μόνο χειρότερα».
Εκτός, βέβαια, αν αλλάξει κάτι. Η WWF έχει προτείνει διάφορες πρακτικές διαχείρισης του θορύβου, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η απαγόρευση κατασκευών σε περιοχές με ενδιαιτήματα δελφινιών, η παράκτια αποκατάσταση με βάση τη φύση, η πάταξη της παράνομης αλιείας, η εισαγωγή ορίων ταχύτητας στα πορθμεία και η μείωση της συχνότητας των δρομολογίων. Μια έρευνα του Ινστιτούτου Ερευνών Κοινής Γνώμης του Χονγκ Κονγκ διαπίστωσε ότι για την προστασία των δελφινιών, οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν αυξημένα ναύλα, καθώς και να υποστούν αυξημένο χρόνο ταξιδιού.
Υπάρχουν, ωστόσο, κι άλλες λύσεις. Ο εξηλεκτρισμός του στόλου των πλοίων και η χρήση πιο αποδοτικών προπελών έχουν ήδη ξεκινήσει. Σε ένα πλαίσιο δραστικότερων μέτρων, φυσαλίδες αέρα χρησιμοποιούνται για να λειτουργήσουν ως φράγματα θορύβου απο τη διάνοιξη του βυθού με πασσαλόμπηξη, ενώ τα ψάρια προσελκύονται σε υποβαθμισμένους κοραλλιογενείς υφάλους μέσω ηχείων που παράγουν ήχους υγιών υφάλων.
Είναι άξιο επισήμανσης το γεγονός ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ θέτει ως πρώτο στόχο παγκοσμίως τη μείωση του ανθρωπογενούς προελεύσεως θορύβου στους ωκεανούς.
Σίγουρα αυτό είναι πιο εύκολο να ειπωθεί, παρά να γίνει πράξη στο Χονγκ Κονγκ, όπου τα συνεχιζόμενα αναπτυξιακά έργα περιλαμβάνουν έναν υποθαλάσσιο αγωγό φυσικού αερίου μήκους 93 χιλιομέτρων, καθώς και το Lantau Tomorrow, ένα έργο ανάκτησης για τη δημιουργία ενός κομματιού γης 1.700 εκταρίων ή 17 τετραγωνικών χιλιομέτρων στα ανοικτά του Χονγκ Κονγκ.
«Παλεύουμε ενάντια στο ρεύμα, αλλά ακόμα υπάρχει χρόνος».
Ντόρις Γου, μέλος WWF του Χονγκ Κονγκ
Ο Ντουάρτε συμφωνεί: «Ο Covid-19 παρείχε τη δυνατότητα ενός συναρπαστικού, απρογραμμάτιστου πειράματος για την εξυγίανση της θαλάσσιας ζωής», προσθέτει. «Τα οφέλη είναι σχεδόν άμεσα μόλις απομακρυνθούν οι πηγές του θορύβου. Θα είναι πολύ λιγότερο δαπανηρό να το αντιμετωπίσουμε τώρα, προτού προκληθεί μεγαλύτερη ζημιά».
