Ακούστε το άρθρο στο Spotify:
Τα περισσότερα πτηνά είναι μονογαμικά κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου, αλλά και στη ζωή τους γενικά. Υπάρχουν, όμως, εξαιρέσεις, οι οποίες φαίνεται ότι τα βοηθούν να αποφύγουν επιβλαβείς μεταλλάξεις στο DNA τους.
Tα περισσότερα πτηνά ζευγαρώνουν με έναν μόνο σύντροφο κάθε εποχή. Ορισμένα είδη, όπως οι κύκνοι και οι χήνες έχουν έναν και μοναδικό σύντροφο σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Πρόκειται για ένα σύστημα που ακολουθούν, ώστε να δώσουν στους απογόνους τους μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης.
Από την άλλη, υπάρχουν και πτηνά που έχουν πολλούς συντρόφους σε κάθε αναπαραγωγική περίοδο, όπως επί παραδείγματι ο κοκκινόπτερος κότσυφας και ένα είδος σπουργιτιού, με τον εξελικτικό λόγο να παραμένει άγνωστος στην επιστημονική κοινότητα.
Μια διεθνής ομάδα ερευνητών από την Κίνα, την Ουαλία, τη Δανία, την Ολλανδία, την Ουγγαρία, τη Γερμανία και το Μεξικό αποφάσισε να διερευνήσει το θέμα, ύστερα από πρωτοβουλία του Milner Centre for Evolution του Πανεπιστημίου του Μπαθ στη Μεγάλη Βρετανία.
Στο πλαίσιο της έρευνας, η οποία δημοσιεύθηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό για την οργανική εξέλιξη Evolution, αναλύθηκαν γονιδιώματα από συνολικά 150 είδη πτηνών από διάφορες τοποθεσίες του πλανήτη, μέλη των μεγαλύτερων οικογενειών πτηνών. Αναλύοντας τις διαφορές μεταξύ των γονιδίων που κληρονομήθηκαν από τη μητέρα και τον πατέρα του ατόμου (ετεροζυγωτία), εκτιμήθηκε το επίπεδο γενετικής ποικιλότητας σε κάθε είδος. Επιπροσθέτως, εξετάσθηκε η συχνότητα των γονιδιακών μεταλλάξεων σε κάθε είδος, καθώς και το εάν άλλαξαν την αλληλουχία κωδικοποίησης των πρωτεϊνών ή αν ήταν «σιωπηλές» μεταλλάξεις, οι οποίες είναι γενικώς αβλαβείς.
Προς μεγάλη τους έκπληξη, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα πολυγαμικά είδη δεν ήταν διαφορετικά από τα μονογαμικά ως προς το γονιδίωμά τους. Αρχικά, είχε τεθεί η υπόθεση ότι λόγω του ότι ταξιδεύουν περισσότερο για να βρουν το σύντροφό τους και να αναπαραχθούν, θα είχαν μεγαλύτερη γενετική ποικιλότητα. Τουναντίον. Είχαν λιγότερες επιβλαβείς μεταλλάξεις στο γονιδίωμά τους.
Προέκυψε, επομένως, ότι η πολυγαμία αύξησε την αποτελεσματικότητα της φυσικής επιλογής, εξαλείφοντας τις επιβλαβείς μεταλλάξεις και αποφεύγοντας τις αρνητικές επιπτώσεις της ενδογαμίας. Η εν λόγω μελέτη έδειξε για πρώτη φορά ότι η πολυγαμία ενδεχομένως αυξάνει την αποτελεσματικότητα της φυσικής επιλογής σε άγριους πληθυσμούς.
Στη δημοσιευθείσα εργασία αναφέρεται ότι σχετικά με τον αριθμό των «σιωπηλών» μεταλλάξεων, το πολυγαμικό είδος είχε σημαντικά λιγότερες επιβλαβείς μεταλλάξεις που προκάλεσαν μεταβολές στην πρωτεϊνική αλληλουχία. Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης ανέφερε ότι «τα είδη εξελίσσονται μέσω της φυσικής επιλογής, όπου οι επιβλαβείς μεταλλάξεις απομακρύνονται από τον πληθυσμό μακροπρόθεσμα. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί τα όντα με τη μετάλλαξη δεν επιβιώνουν αρκετά για να αναπαραχθούν, είτε επειδή τα άτομα με ευεργετικές “προσαρμογές” επιβιώνουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Εντούτοις, τα είδη εξελίσσονται και μέσω της σεξουαλικής επιλογής. Σ’ αυτήν την περίπτωση, η εξέλιξη διαμορφώνεται από άτομα που ανταγωνίζονται για την πρόσβαση σε συντρόφους. Έτσι, μόνο τα πιο επιθυμητά χαρακτηριστικά μεταβιβάζονται επιτυχώς στους απογόνους».
Και κατέληξε αναφέροντας:
«Η έρευνα καταδεικνύει ότι η σεξουαλική επιλογή ευθυγραμμίζεται με τη φυσική επιλογή στα πτηνά, ούτως ώστε οι επιβλαβείς μεταλλάξεις να αφαιρούνται αποτελεσματικότερα στους πολυγαμικούς πληθυσμούς -όπου η σεξουαλική επιλογή είναι ιδιαίτερα ισχυρή.
Πρόκειται για κάτι που έχει παρατηρηθεί και στο παρελθόν εργαστηριακά σε φρουτόμυγες, αλλά αυτή πρόκειται για την πρώτη φορά που παρατηρείται σε άγριους πληθυσμούς πτηνών».
