Του Σταύρου Μαρίνου
Στο πλαίσιο μιας ανασκόπησης της εβδομάδας που μας πέρασε, κι αντλώντας έμπνευση από τις ειδήσεις που μεταφέρθηκαν μέσα από τις στήλες της διαδικτυακής εφημερίδας του pet-in.gr, θα ήθελα να διατυπώσω μερικές σκέψεις, ίσως λίγο άτακτα, άναρχα, επιδερμικά και επιπόλαια, αλλά σκοπός είναι να θυμηθούμε όσα έγιναν και να εξετάσουμε εάν υπάρχει κάτι που αξίζει να κρατήσουμε.
Μια διαδοχή αποκαρδιωτικών γεγονότων, απογοητευτικών συμβάντων με θύματα ψυχές που δεν ενόχλησαν κανέναν, χρωμάτισαν αρνητικά την προηγούμενη εβδομάδα, χωρίς -δυστυχώς- να είναι η πρώτη, ούτε και η τελευταία εβδομάδα που κυλά έτσι. Αλλά συναντάει κανείς διάσπαρτες, εδώ κι εκεί, και πινελιές καλοσύνης. Σαν σπίθες που επιχειρούν να σχίσουν το σκοτάδι. Πράξεις γνήσιας, αγαθής θέλησης και αγνής, πραγματικής ανθρωπιάς.
Και γράφω πινελιές όχι τυχαία. Όπως τα ίχνη που αφήνει ένα ημίστεγνο πινέλο ακουμπώντας την επιφάνεια του καμβά, έτσι κι οι πράξεις των ανθρώπων αυτών, αφήνουν ίχνη, επιχειρούν να φωτίσουν σαν σπίθες. Αλλά το πινέλο πρέπει να βυθιστεί στο μελάνι, οι σταγόνες δεν αρκούν, παρά μόνο προετοιμάζουν το έδαφος. Και πάλι, γράφω σπίθες όχι τυχαία. Οι σπίθες ποτέ δεν πάνε χαμένες, δεν χάνονται στο τίποτα ή στο άπειρο, γιατί, έστω για λίγο, φωτίζουν. Σχίζουν, τελικά, λίγο απ’ το σκοτάδι, κι ας μην μπορούν να το νικήσουν. Και ποτέ δεν ξέρεις ποια σπίθα θα ‘ναι εκείνη που θ’ ανάψει τη φωτιά και το σκοτάδι τρομαγμένο θα συρρικνωθεί και θα τρυπώσει όπως-όπως όπου βρει. Όπως το ίχνος στον καμβά. Μπορεί να μην αλλάζει δραστικά την όψη του, αλλά υπάρχει, είναι εκεί. Ένα πλέον με το ύφασμα.
Χωρίς καμία ιεράρχηση, παρά μόνο όπως μου έρχονται στο μυαλό, είδαμε έναν άνθρωπο να στέκεται πάνω από μια αιμόφυρτη σκυλίτσα, υπό συνθήκες καταρρακτώδους βροχής καταμεσής του δρόμου, σε μια προσπάθεια να την μεταφέρει στην άκρη και να τη ζεστάνει όπως μπορεί. Χτυπημένη από όχημα και παρατημένη να ψυχορραγεί. Μαζί με την πολύτιμη βοήθεια συνανθρώπων του, ανθρώπων που τους ονομάζω έτσι όχι μόνο με τη βιολογική έννοια του όρου, αλλά και με την έννοια που αντιστοιχεί σε όσους αδιαμφισβήτητα αξίζουν να αποκαλούνται έτσι.
Άνθρωποι περαστικοί, αλλά και άνθρωποι που έσπευσαν από φιλοζωική για να συνδράμουν, μήπως οι σπίθες τελικά φωτίσουν. Αλλά το άτυχο πλάσμα ξεψύχησε, ήρεμα και γαλήνια κουρνιασμένο στην αγκαλιά τους, λαμβάνοντας έστω εκείνη την ύστατη στιγμή λίγη αγάπη. Με ένα πράο και μειλίχιο χάιδεμα στο κεφάλι, πήρε τον δρόμο για το μέρος απ’ το οποίο δε γυρνά ποτέ κανείς. Αγάπη που, δυστυχώς, ήρθε αργά και δεν κατάφερε να την κρατήσει στη ζωή. Την ονόμασαν Αύρα. Ίσως επειδή ήρθε, πέρασε κι έφυγε απαρατήρητη, σαν ανεπαίσθητο αεράκι. Η Αύρα ήταν μόλις 1 έτους. Τόσο πρόλαβε. Τόσο της επέτρεψαν οι “άνθρωποι” να ζήσει.
Την ίδια ώρα, κάπου στον Κορυδαλλό, κάποιος αποφάσισε ότι η ζωή των ζώων δεν αξίζει και ξεκίνησε να τρυπά με βολίδες αεροβόλου τα κορμιά τους, έχοντας βασανίσει ζώα και κατά το πρόσφατο παρελθόν, σκοτώνοντάς τα και αιχμαλωτίζοντάς τα με συρματόπλεγμα. Φαντάζομαι επειδή «είχε πλάκα». Ζώα αδέσποτα που σαν να μην τους έφταναν τα προβλήματά τους, έπρεπε να βρεθούν και στο διάβα του. Το περασμένο Σάββατο, το θύμα του ήταν μια γάτα, η οποία βρέθηκε κατατρομαγμένη και τραυματισμένη κάτω από αμάξι. Τα τραύματά της απέβησαν μοιραία.
Ένας σκυλάκος που άλλαζε χέρια, χωρίς καμία νόμιμη διαδικασία στείρωσης ή μεταβίβασης, σαν άχρηστο αντικείμενο, βρέθηκε να σέρνει παλέτα που του είχαν δέσει στο κολάρο του, στιγμές προτού χτυπηθεί από όχημα. Ευτυχώς, τουλάχιστον, εδώ είχαμε αίσια κατάληξη. Είδαμε, επίσης, βανδαλισμό δομών δήμων που προορίζονταν για τα αδέσποτα, κλοπές χρημάτων που θα τάιζαν λίγα στόματα, απάτες που αποσκοπούσαν στο φθηνό κι ανήθικο κέρδος εις βάρος αθώων πλασμάτων και μαζικές εγκαταλείψεις κουταβιών, αλλά κανένα νόημα να συνεχίσω. Πιο συνηθισμένα κι απ’ την ανατολή του ηλίου.
Μέσα στον βούρκο, όμως, είδαμε κι άλλες σπίθες. Μέσα στην έρημο της αδιαφορίας κι άλλες οάσεις. Είδαμε φιλοζωικό οργανισμό από τη Γερμανία να τροφοδοτεί αβοήθητο δήμο της Ελλάδας με τροφή για αδέσποτα, είδαμε πρωτοβουλίες ελληνικών δήμων που αποσκοπούσαν στη σίτιση αδέσποτων ζώων, είδαμε εθελοντές να διανέμουν τροφή για πεινασμένα αδέσποτα, είδαμε δήμο να πραγματοποιεί πάνω από 1000 στειρώσεις και περισσότερες από 500 υιοθεσίες αδέσποτων ζώων με την έμπρακτη και καθοριστική συνεισφορά ευαισθητοποιημένων πολιτών, είδαμε κι άλλο πάρκο σκύλων να εγκαινιάζεται σε δήμο της Κύπρου, είδαμε να διοργανώνονται ημερίδες με θέματα που αφορούν αδέσποτα και δεσποζόμενα ζώα συντροφιάς, είδαμε εθελοντές φιλοζωικών να επισκέπτονται δημοτικά σχολεία και να εκπαιδεύουν τη νέα γενιά για τα ζώα, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της ν’ αντιμετωπίσει αύριο τα διογκωμένα προβλήματα του σήμερα και του χθες, είδαμε μαθητές να προσφέρουν τροφή σε αδέσποτα “θυσιάζοντας” το χαρτζιλίκι τους, είδαμε ανθρώπους να διοχετεύουν χρόνο και χρήμα για να βοηθήσουν αυτοβούλως και οικειοθελώς ζωάκια που παλεύουν μόνα στον αγώνα της επιβίωσης και είδαμε και ανθρώπους που με το ζόρι βοηθούν τον εαυτό τους, αλλά η όρεξη, η αγάπη και η ευρηματικότητά τους είναι υπεραρκετές για να προσφέρουν μια καλύτερη ζωή στα πλάσματα αυτά, ανθρώπους αληθινά κι αυθεντικά πλούσιους, που αφήνουν τους άλλους να κοιτούν το πορτοφόλι, όσο εκείνοι κοιτούν μονάχα την ουσία. Κι αυτά, μόνο απ’ την Ελλάδα και την Κύπρο.
Και για να δώσω και λίγη τροφή για σκέψη, μάθαμε για έναν δεσποζόμενο, μεγαλόσωμο σκυλάκο που χτυπήθηκε σφοδρά και θανάσιμα από όχημα, εξαιτίας της ανευθυνότητας του ιδιοκτήτη του που τον είχε αφήσει να κυκλοφορεί μόνος (αν και πρέπει να σημειωθεί ότι πριν από το περιστατικό ο σκύλος ήταν προσεγμένος και σε καλή κατάσταση, γι’ αυτό αποδίδουμε το περιστατικό σε ανευθυνότητα κι όχι σε πλήρη αδιαφορία), ένα μάθημα για όλους τους ιδιοκτήτες. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι ο άνθρωπος αγαπούσε τον σκύλο του, αλλά η υπέρμετρη ελευθερία που του παραχώρησε, η ελευθεριότητα κόντρα στα όσα ορίζονται από το νόμο, χώρισε τους δυο τους για πάντα.
Τέλος, είδαμε και μία παράξενη, διαφορετική είδηση από το εξωτερικό που συζητήθηκε πολύ και το παραδέχομαι πως δεν αντέχω να μην τη σχολιάσω. Είδαμε γνωστό οίκο μόδας να μοστράρει σε πασαρέλα υπερβολικά αληθοφανή και ρεαλιστικά κεφάλια ζώων ως μέρη πανάκριβων ενδυμασιών, που φυσικά φορούσαν ακριβοπληρωμένες, διάσημες προσωπικότητες, όλα αυτά «ντυμένα» με το θεματολογικό περιτύλιγμα πασίγνωστου έργου του 14ου αιώνα, για να μην τολμήσει και πει κανείς ότι δεν είμαστε ψαγμένοι… Κεφάλια που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα βαλσαμωμένα και που οι λαμπρές κυρίες φέρουν πάνω τους με απόλυτη φυσικότητα, καθώς χασκογελούν κι απολαμβάνουν τα βλέμματα των πάντων, και προπάντων τα ποσά που προσγειώνονται στις τσέπες τους.
Ο δε οίκος έσπευσε, για να κατευνάσει τις αντιδράσεις που δήθεν δεν περίμενε ότι θα προκαλούνταν, να αποδείξει ότι τα κεφάλια δεν ήταν αληθινά. Τραγική ειρωνεία ή αφέλεια στα όρια της ηλιθιότητας, αν σκεφτεί κανείς ότι ο οίκος ανήκε σε αυτούς που κάποτε πραγματικά έσφαζαν τα ζώα που τώρα σπεύδουν να μας επιβεβαιώσουν ότι είναι ψεύτικα. Και τι μ’ αυτό; Επειδή το παρελθόν πέρασε, δεν σημαίνει κιόλας ότι διαγράφηκε. Σαν να λέμε ότι συμμορφώθηκε ο Τζέφρι Ντάμερ, σταμάτησε να κανιβαλίζει ανθρώπους κι εμφανίζεται πλέον, επικαλούμενος την ελευθερία της τέχνης, με ανθρώπινα μέλη να κρέμονται από πάνω του, αλλά εμείς δεν πρέπει να το θεωρήσουμε προκλητικό, γιατί «τα μέλη ήταν αληθινά μόνο παλιά, τώρα είναι ψεύτικα, να κοίτα».
Αυτοί οι άνθρωποι αγνοούν τι είναι ο συμβολισμός και σε ποιο σημείο η ελευθερία δεν «γεννά» πλέον την τέχνη, παρά μόνο κραυγαλέα κι ευθαρσώς, τελείως απροκάλυπτα, «βουτά» στην εντυπωσιοθηρία. Τοποθετώ την τέχνη πολύ ψηλά και η ελευθερία που πρέπει να την διακατέχει είναι δεδομένη. Αλλά εδώ, η προκλητικότητα είναι τέτοια, που δεν έχω κάτι άλλο να πω. Ο νοών νοείτω. Θα πω μόνο ότι με τρομάζει το πόσο εύκολα ξεχνούν ορισμένοι τι είναι η αξιοπρέπεια και ο σεβασμός μπροστά στην προβολή και το χρήμα. Μέχρι και τις μανάδες τους θα πουλούσαν. Κι αφήστε, επιτέλους, και τον κύριο Αλιγκέρι στην ησυχία του. Ειλικρινά, δεν θα τον τιμούσε η αναφορά σας στο έργο του.
Καταλήγοντας, θα πρέπει να ομολογήσω ότι είπα ένα ψέμα προηγουμένως. Σ’ αυτό το άρθρο δεν εξετάζουμε τι θα κρατήσουμε. Γιατί θα τα κρατήσουμε όλα. Όλα αξίζουν και όλα έχουν ουσία. Τίποτα δεν γίνεται επί ματαίω. Ούτε τα θετικά, ούτε τα αρνητικά, διότι όλα αποτελούν παραδείγματα, και το μόνο που μας απομένει να πράξουμε είναι να διαχωρίσουμε ποια είναι προς μίμηση και ποια προς αποφυγή. Εύκολο στη θεωρία, αν και η πράξη εμφανώς χωλαίνει, γεγονός που μαρτυράται κι επαληθεύεται από τη συχνή διολίσθησή μας στην απραξία. Και διαλέγω τη λέξη προσεκτικά, γιατί αρνούμαι να δεχθώ πως είναι επιλογή. Απλά γιατί ελπίζω να μην είναι.
Όλα μετράνε, λοιπόν, είτε προς τα μπρος, είτε προς τα πίσω. Τα κρατάμε όλα ανεξαιρέτως. Προτίμησα να αναφέρω όσα θυμόμουν, χωρίς να ανατρέξω στα άρθρα, κι αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι τα άλλα δεν μετρούν. Απεναντίας, μετρούν ισόποσα. Και τα κρατάμε όλα, όσο μικρά ή μεγάλα κι αν είναι, για να μπορέσουμε να δούμε τη μεγάλη εικόνα.
Την εικόνα που μας ανοίγει τα μάτια για να δούμε την πραγματικότητα, που ποτέ δεν είναι μονόχρωμη, ούτε δίχρωμη. Είναι ζωγραφισμένη με κάθε χρώμα. Και κοιτώντας την, ίσως μια μέρα να καταλάβουμε πραγματικά, ανάμεσα στα υπόλοιπα, πόσα προσφέρουμε, αλλά και πόσα στερούμε από τα ζώα.
Και σαν έρθει αυτή η μέρα, θα δούμε πλέον καθαρά και θα πράξουμε αποφασιστικά. Γιατί θα έχουμε τα εφόδια και τη γνώση πια, ώστε η σπίθα να γίνει φωτιά, η πινελιά να γίνει έργο και οι πλούσιοι αυτού του κόσμου να μετρώνται μονάχα στ’ ανάστημα και στην καρδιά.
