Του Σταύρου Μαρίνου
Κεφάλια ζώων πάνω σε βελούδινα φορέματα, μεταλλικές περικεφαλαίες και ογκώδη κοσμήματα συνέθεσαν μια συλλογή με μοναδική αισθητική. Για ορισμένους μοναδικά ενδιαφέρουσα, για άλλους μοναδικά προκλητική. Πολλοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης φάνηκε να συγχέουν τα ψεύτικα και σχεδιασμένα κεφάλια του οίκου υψηλής ραπτικής Schiaparelli με πραγματικά, ταριχευμένα κεφάλια. Αν και δεν ενοχλήθηκαν όλοι οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων.
Με “βρυχηθμούς” σηματοδοτήθηκε η έναρξη της Εβδομάδας Μόδας στο Παρίσι, όταν η Κάιλι Κρίστεν Τζένερ εμφανίστηκε στο πρώτο σόου της σεζόν φορώντας στον ώμο της ένα υπερβολικά ρεαλιστικό κεφάλι λιονταριού, ως μέρος της μαύρης βελούδινης τουαλέτας που φορούσε. Το φόρεμα της Schiaparelli, το οποίο εμφανίστηκε και στην πασαρέλα, ήταν κατασκευασμένο από «αφρώδες υλικό, μαλλί και μεταξωτή ψεύτικη γούνα, ζωγραφισμένο στο χέρι για να μοιάζει όσο πιο ζωντανό γίνεται», σύμφωνα με την ανάρτηση του μπραντ στο Instagram. Για να καταστούν τα πράγματα απολύτως σαφή, η μάρκα προσέθεσε με κεφαλαία γράμματα: «Κανένα ζώο δεν έπαθε κακό κατά τη δημιουργία αυτής της εμφάνισης».
View this post on Instagram
Ωστόσο, το να επιλεγεί η αμφιλεγόμενη νεότερη απόγονος της οικογένειας Καρντάσιαν – Τζένερ να κάνει το ντεμπούτο της με ένα φόρεμα που επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες, ίσως να πρόκειται για στραβοπάτημα από τον γαλλικό οίκο μόδας. Έτσι αποδεικνύεται έστω, αφού σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέφεραν ότι «αν κάποιος θα μπορούσε να φορέσει ένα πραγματικό κεφάλι λιονταριού, αυτή θα ήταν η Τζένερ». Οι συγκεκριμένοι χρήστες θεώρησαν ότι το κεφάλι ήταν αληθινό και ταριχευμένο.
Πιο εύστοχα και ψύχραιμα τοποθετημένα σχόλια, τα οποία δεν αποσκοπούσαν απλώς στο να “μειώσουν” την προσπάθεια, συνοδευόμενα από εξίσου εύστοχα επιχειρήματα, ανέφεραν ότι ακόμη και ψεύτικο να ήταν το κεφάλι, δε μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τα ζώα ως “πολυτελή προϊόντα”. Κι αυτό, γιατί ακόμη κι αν είναι φτιαγμένα από αφρό και μαλλί, περνούν ένα μήνυμα που μόνο υπέρ των ζώων δεν είναι. Ζώων που έχουν πραγματικά θανατωθεί για το τρίχωμά τους κατά το παρελθόν, μόνο και μόνο για να γίνουν ανθρώπινα ενδύματα.
Ο οίκος μόδας, ο οποίος έχει βαθιές σχέσεις με το κίνημα της υπερρεαλιστικής τέχνης, ιδρύθηκε αρχικά το 1927. Όπως πολλοί πολυτελείς οίκοι μόδας της εποχής, έτσι και ο οίκος Schiaparelli, υπό την καθοδήγηση της ιδρύτριάς του, Έλσα Σκιαπαρέλι, χρησιμοποιούσε εξωτικές γούνες και δέρματα ζώων κατά την πρώιμη ακμή του. Κι ενώ οι εν λόγω πρακτικές παρέμειναν και συνεχίστηκαν ακόμη και μετά την αναβίωση της φίρμας από τον όμιλο Tod’s το 2012, ο οίκος επέλεξε στη συνέχεια να εγκαταλείψει την πραγματική γούνα.
Από τα όσα προβλήθηκαν, όμως, δεν ενοχλήθηκαν όλοι οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων. Η πρόεδρος της PETA -της οποίας το σύνθημα είναι “Τα ζώα δεν είναι δικά μας”– Ίνγκριντ Νιούκιρκ, επαίνεσε την εμφάνιση, αναφερόμενη στο κεφάλι του λιονταριού. Η ίδια δήλωσε ότι η συλλογή της μάρκας με τα ρεαλιστικά κεφάλια ζώων ήταν «υπέροχα καινοτόμα» και ότι «μπορεί να είναι μια δήλωση κατά του κυνηγιού τροπαίων, στο οποίο οικογένειες λιονταριών κατασπαράσσονται για να ικανοποιήσουν τον ανθρώπινο εγωισμό».
Η εμφάνιση της Τζένερ αποτελεί κομμάτι της συλλογής υψηλής ραπτικής “Άνοιξη-Καλοκαίρι 2023” του οίκου Schiaparelli, που έκανε ντεμπούτο λίγο αργότερα, μια σειρά ρούχων από ψεύτικη γούνα, σχεδιασμένη από τον Ντάνιελ Ρόζμπερι. Η συλλογή περιελάμβανε, επίσης, ένα μαύρο κεφάλι λύκου, το οποίο φόρεσε η Ναόμι Κάμπελ, καθώς κι ένα στράπλες φόρεμα από λεοπάρδαλη του χιονιού, με ένα εξίσου ρεαλιστικό κεφάλι να ξεπροβάλλει από το μπούστο.
Έτσι, ένα λιοντάρι, μια λεοπάρδαλη κι ένας λύκος “στόλισαν” τα φορέματα στην πασαρέλα του Schiaparell, με τις κεφαλές των ζώων να είναι άκρως αληθοφανείς προκαλώντας σύγχυση για το τι πραγματικα ισχύει. Με θεατρική διάσταση και σουρεαλιστικό όραμα, ο creative director του οίκου, ο Ρόζμπερι, μίλησε για τις «γραμμές του αληθινού και του μη ρεαλιστικού» και πρότεινε τη σειρά, γνωρίζοντας ότι θα προκαλέσει το ενδιαφέρον, κι ότι -έστω και με αρνητικό τρόπο- θα γινόταν viral. Άλλωστε, η διαφήμιση παραμένει ο κύριος στόχος επιδείξεων σαν κι αυτή και η εκάστοτε εταιρεία επιχειρεί να προβάλλει κάτι που θα συζητηθεί.
Στο χώρο έξω από την επίδειξη στο Petit Palais, η ράπερ Doja Cat τράβηξε κι εκείνη τα βλέμματα. Ολόκληρο το πρόσωπο και το σώμα της ήταν βαμμένα κόκκινα και διακοσμημένα με 30.000 κρύσταλλα Swarovski. Το περίπλοκο μακιγιάζ με τα οπτικά εφέ, που ονομάστηκε “Κόλαση της Doja” και δημιουργήθηκε από τη Βρετανίδα make-up artist Πατ Μακγκράθ, χρειάστηκε περισσότερες από πέντε ώρες για να ολοκληρωθεί.
EXCLUSIVE #BTS ❤️🔥❤️🔥❤️🔥 #patmcgrathlabs is PRESENTS a fusion of front row with runway, a legendary look inspired by a major persona: @DojaCat. Covered in over 30,000 @swarovski Crystals, ‘DOJA’S INFERNO’ celebrates the essence of haute couture with shimmering, sublime sparkle. pic.twitter.com/Wfw9bLqLZf
— Pat McGrath (@patmcgrathreal) January 23, 2023
View this post on Instagram
Η εμφάνιση της Doja Cat ήταν ένα νεύμα στη συλλογή του Ρόζμπερι, βασική έμπνευση του οποίου για το σχεδιασμό της σειράς ήταν η“Κόλαση” του Δάντη και οι εννέα κύκλοι της κόλασης, μια μεταφορά για την αμφιβολία και το δημιουργικό μαρτύριο που βιώνουν όλοι οι καλλιτέχνες, σύμφωνα με τα όσα έγραψε ο ίδιος ο creative director του οίκου μόδας. Ο Ρόζμπερι άντλησε έμπνευση από τα ζώα που εμφανίζονται στο ποίημα του 14ου αιώνα και επανασχεδίασε τη λεοπάρδαλη, το λιοντάρι και τη λύκαινα στη συλλογή, που όπως έγραψε «αντιπροσωπεύουν τη λαγνεία, την υπερηφάνεια και τη φιλαργυρία αντίστοιχα».
«Αυτό που μου άρεσε στην “Κόλαση” δεν ήταν μόνο η θεατρικότητα της δημιουργίας του Δάντη – ήταν πόσο τέλεια μεταφορά παρείχε για το μαρτύριο που βιώνει κάθε καλλιτέχνης ή δημιουργικός άνθρωπος όταν καθόμαστε μπροστά στην οθόνη ή το μπλοκ του σκίτσου», ανέφερε ο δημιουργικός διευθυντής.
Σε δημοσίευση του οίκου μόδας στο Instagram αποδεικνύεται ότι τα κεφάλια δεν είναι αληθινά, κι έχοντας διευκρινίσει το συγκεκριμένο κομμάτι, αυτό που παραμένει είναι ο προκλητικός -για κάποιους- χαρακτήρας της συλλογής. Η γραμμή ανάμεσα στην ελευθερία έκφρασης που θα πρέπει να χαρακτηρίζει την τέχνη και σε θέματα που δε σέβονται τα δικαιώματα ενός ατόμου ή ομάδας, εν προκειμένω των ζώων, είναι λεπτή. Παρότι είναι εύκολο να “καταδικάσουμε” τα όσα προβλήθηκαν, στο τέλος της ημέρας ο καθένας διαμορφώνει την προσωπική του άποψη και κρίνει βάσει των δικών του “πιστεύω”. Αλλά όσο σκληρά κι αν προσπαθήσει κανείς, δεν μπορεί να μας πείσει ότι η συλλογή είναι υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων. Μπορούμε μόνο να δεχθούμε ότι δεν επιχειρεί να τα προσβάλλει, ανεξάρτητα με το αν θεωρεί κανείς ότι το κάνει ή όχι.
Η συλλογή ίσως να είναι κακόγουστη και αναπόφευκτα να προκαλεί, αλλά αυτό δεν πρόκειται για γεγονός, παρά μόνο για μία από τις πολλές γνώμες που μπορεί κανείς να εκφράσει επί του θέματος. Η τέχνη θα πρέπει να είναι ελεύθερη, να μην περιορίζει, ούτε και να περιορίζεται, αλλά η αναφορά σε ένα ζήτημα που έχει πραγματικά στερήσει τη ζωή αθώων, ζώων ή ανθρώπων, είναι μόνο λογικό να αντιμετωπίζεται από μια διαφορετική, σχεδόν αυτονόητα επικριτική σκοπιά.
«Κανένα ζώο δεν έπαθε κακό» σ’ αυτήν την επίδειξη μόδας, όμως δε μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τις πρακτικές των οίκων μόδας, συμπεριλαμβανομένου του Schiaparelli, κατά το παρελθόν…
View this post on Instagram
