Μια νέα μελέτη της Βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας και του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ διερεύνησε τις δραματικές συνέπειες που θα μπορούσε να έχει για τον πλανήτη μας ο εκ νέου σχηματισμός μιας υπερηπείρου.
Στη μελέτη τους, οι επιστήμονες προειδοποιούν πως ο πλανήτης Γη θα μπορούσε να καταστεί μη κατοικήσιμος σε 250 εκατομμύρια χρόνια, εξαιτίας του σχηματισμού μιας υπερηπείρου, όπως προκύπτει από τις διενεργηθείσες αναλύσεις.
Γεωλογικά, μια υπερήπειρος πρόκειται για μια τεράστιας έκτασης χερσαία μάζα που σχηματίζεται όταν οι περισσότερες ή και όλες οι ήπειροι της Γης συνενώνονται μεταξύ τους. Το πού θα λάβει χώρα ο σχηματισμός αυτός, όμως, είναι αυτό που θα επηρεάσει δραματικά και θα καθορίσει το κλίμα στις διάφορες περιοχές της υπερηπείρου.
«Ο σχηματισμός μιας υπερηπείρου στη Γη θα μπορούσε να εξαφανίσει το ανθρώπινο είδος και όλα τα άλλα θηλαστικά που υπάρχουν σε 250 εκατομμύρια χρόνια», αναφέρει η ερευνητική εργασία που δημοσιεύθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου στην επιθεώρηση Nature Geoscience. Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που επεδίωξε να δημιουργήσει ένα μοντέλο ικανό να απεικονίσει πόσο ακραίες θα μπορούσαν να είναι οι κλιματικές συνθήκες, έπειτα από μια τέτοιας κλίμακας γεωλογική αναδιάταξη.
Η υπερήπειρος «Pangea Ultima» αναμένεται να διαμορφωθεί όταν όλες οι σημερινές ήπειροι συγχωνευθούν στο απώτερο μέλλον.
Οι επιστήμονες θεωρούν πως η μαζική εξαφάνιση θα προκληθεί από το «θερμικό στρες», όπως αναφέρουν, ως αποτέλεσμα της εντονότερης ηφαιστειακής δραστηριότητας που θα οδηγήσει στην έκλυση διπλάσιας ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, εν συγκρίσει με τα σημερινά επίπεδα. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο αναμένουν πως θα διαδραματίσει ένας μεγαλύτερος πλέον ηλικιακά Ήλιος, που θα εκπέμπει περισσότερη ακτινοβολία, καθώς επίσης και η ύπαρξη εκτάσεων εσωτερικών ερήμων στις τροπικές περιοχές.
Αξιοποιώντας ένα κλιματικό μοντέλο της Βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (Met Office) και τον υπερυπολογιστή του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, η προσομοίωση παρείχε επίσης τεκτονικές ενδείξεις για προηγούμενα γεγονότα εξαφάνισης και δεδομένα που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από αστρονόμους που αναζητούν άλλους κατοικήσιμους πλανήτες.
Με τον ερχομό της εποχής της υπερηπείρου «Pangea Ultima», οι ακραίες θερμοκρασίες αναμένεται να είναι δραματικές, με περισσότερη υγρασία κατά μήκος των ακτών και εξαιρετικά ξηρές συνθήκες στις απέραντες εσωτερικές ερήμους. Σε έναν τοιουτοτρόπως διαμορφωμένο πλανήτη, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 15 βαθμούς Κελσίου (έως και 30 βαθμούς Κελσίου στην ξηρά) πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, γεγονός που θα επέστρεφε τη Γη στην ακραία ζέστη που είχε βιώσει κατά την Πέρμια και την Τριασική περίοδο, πριν από περίπου 260 εκατομμύρια χρόνια, όταν το 90% των ειδών του πλανήτη αφανίστηκε.
Παρατεταμένες περίοδοι με θερμοκρασίες υψηλότερες των 40 βαθμών Κελσίου, θα υπερέβαιναν τα επίπεδα αντοχής πολλών μορφών ζωής. Τα θηλαστικά, αποτελώντας μια εξελικτική ιστορία επιτυχίας, ιδίως μετά τον αφανισμό των δεινοσαύρων κατά τη διάρκεια του τελευταίου μεγάλου γεγονότος εξαφάνισης, που χαρακτηρίζονται από την ικανότητα να προσαρμόζονται σε θερμές συνθήκες, θα δυσκολευτούν ενδεχομένως να συμβαδίσουν με τις νέες συνθήκες, κυρίως λόγω του ρυθμού προσαρμογής που είναι σχετικά αργός.
Περίπου 6 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν εμφανίστηκαν οι ανθρωπίδες, οι συνθήκες που επικρατούσαν στη Γη ήταν ψυχρότερες από τις επικρατούσες συνθήκες κατά την περίοδο που έζησαν οι δεινόσαυροι. «Αν και το είδος μας αναπτύχθηκε εξαιρετικά γρήγορα, θα αντιμετωπίσουμε τεράστιες προκλήσεις στην εποχή της «Pangea Ultima», αν υποθέσουμε ότι θα τα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε την τρέχουσα ανθρωπογενή κλιματική κρίση και τη μαζική εξαφάνιση άλλων ειδών», αναφέρεται στην εργασία των επιστημόνων.
Πέραν των άμεσων επιπτώσεων των αυξημένων θερμοκρασιών, θα υπήρχαν επίσης σοβαρά προβλήματα εφοδιασμού με τρόφιμα, λόγω κατάρρευσης της βλάστησης. Η ερευνητική εργασία υπογραμμίζει πως τα περισσότερα είδη χλωρίδας καταπονούνται σε θερμοκρασίες άνω των 40 Βαθμών Κελσίου και διασπώνται εντελώς εάν εκτεθούν στους 60 Βαθμούς Κελσίου για παρατεταμένες περιόδους.
Ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, Αλεξάντερ Φάρνσγουορθ, από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, αναφέρθηκε στην προοπτική ενός άλλου γεγονότος εξαφάνισης, που περιλαμβάνει ανθρώπους. «Η Γη έχει ένα πολύ μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Οι άνθρωποι είμαστε πολύ τυχεροί με αυτό που έχουμε τώρα και δεν πρέπει να πιέζουμε το δικό μας κλίμα πέρα από το ψυχρότερο κλίμα που εξελίξαμε. Είμαστε το κυρίαρχο είδος, αλλά η Γη και το κλίμα της αποφασίζουν πόσο θα διαρκέσει αυτό», ανέφερε χαρακτηριστικά και προσέθεσε: «Αυτό που ακολουθεί είναι εικασία του καθενός. Το κυρίαρχο είδος θα μπορούσε να είναι κάτι εντελώς νέο».
Βέβαια, οι ερευνητές παραδέχονται πως η πρόβλεψή τους χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας, λόγω του εξαιρετικά μακροπρόθεσμου χρονικού πλαισίου. Ευελπιστούν, πάντως, πως η μελέτη τους, η αρχή της οποίας τοποθετείται χρονικά κατά τη διάρκεια του lockdown της πανδημίας, θα προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για προηγούμενα γεγονότα μαζικής εξαφάνισης, καθώς και για το ενδεχόμενο να υπάρχουν άλλοι κατοικήσιμοι πλανήτες.
Έως τώρα, όταν οι αστρονόμοι μελετούσαν μακρινούς γαλαξίες για πλανήτες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα εναλλακτικό σπίτι για τη φιλοξενία της ανθρωπότητας, λάμβαναν υπ’ όψιν κυρίως την απόσταση από τον Ήλιο και την παρουσία νερού. Η νέα έρευνα καταδεικνύει πως η τεκτονική συνιστά έναν σημαντικό παράγοντα για τον προσδιορισμό του κλίματος ενός πλανήτη και κατά συνέπεια θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν, όσο αυτό είναι δυνατόν.
«Αν η NASA μπορούσε να στείλει ένα διαστημικό λεωφορείο μόνο σε έναν πλανήτη, τότε θα επέλεγα έναν που δεν θα είχε υπερήπειρο», είπε ο Φάρνσγουορθ, συμπληρώνοντας πως θα ήταν καλύτερα να βρεθεί ένας πλανήτης με πολλές διάσπαρτες ηπείρους, όπως δηλαδή συμβαίνει σήμερα στη Γη.
Με πληροφορίες από Guardian
