Τι είναι το αυτοσυντηρούμενο ενυδρείο;

Εάν πάντα θέλατε ένα ενυδρείο στο χώρο σας, αλλά η ταλαιπωρία του να το καθαρίζετε τακτικά σας οδήγησε στο να το αναβάλλετε συνεχώς, ένα αυτοσυντηρούμενο ενυδρείο μπορεί να δώσει τη λύση βάζοντας τέλος στις αναβολές!

Ενώ τα παραδοσιακά ενυδρεία απαιτούν περισσότερη συντήρηση και προσοχή, ένα αυτοσυντηρούμενο ενυδρείο περιλαμβάνει ειδικά φυτά και σαλιγκάρια, προκειμένου να διατηρείται πάντα φρέσκο και καθαρό απο μόνο του.

Ποιά είναι τα οφέλη ενός αυτοσυντηρούμενου ενυδρείου;

Σε γενικές γραμμές, θεωρείται ότι τα αυτοσυντηρούμενα ενυδρεία είναι πιο υγιεινά για τα ψάρια και τα υδρόβια φυτά, επειδή υποβάλλονται σε λιγότερες χημικές ουσίες και επεξεργασίες νερού. Επιπλέον, αυτός ο τύπος ενυδρείου ωφελεί όσους επιζητούν μια λύση που να περιλαμβάνει τις θετικές πτυχές του κάθε ενυδρείου, όπως τα υδρόβια πλάσματα, τα φυτά και τις διασκεδαστικές διακοσμήσεις, και είναι, παράλληλα, απαλλαγμένη απο την πλειονότητα των αρνητικών πλευρών, όπως είναι το καθάρισμα, η αντικατάσταση του νερού και η δυσοσμία.

Πώς λειτουργεί ένα αυτοσυντηρούμενο ενυδρείο;

Αρχικά, τα παραδοσιακά ενυδρεία χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό μεθόδων αντικατάστασης του νερού και των προϊόντων επεξεργασίας του νερού, ούτως ώστε να διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα η συγκέντρωση των φυκών. Η αντικατάσταση του νερού γίνεται, συνήθως, μία φορά ανά μία ή δύο εβδομάδες. Ορισμένοι ιδιοκτήτες ενυδρείων προσθέτουν διάφορα προϊόντα στο νερό για να βοηθήσουν στην καταπολέμηση των κακών βακτηρίων από τα κόπρανα των ψαριών, τα διάφορα υπολείμματα και τα φυτικά απόβλητα.

Απο την άλλη, τα αυτοσυντηρούμενα ενυδρεία χρησιμοποιούν ορισμένα φυτά που λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα νερού, απορροφώντας τα ίδια τα βακτήρια από τα κόπρανα, τα υπολείμματα και τα άλλα απόβλητα. Έχοντας πετύχει μια σωστή αναλογία φυτών και νερού, οι ιδιοκτήτες ενυδρείων δεν χρειάζεται να αφιερώνουν τόσο χρόνο στη συντήρησή του, ούτε να χρησιμοποιούν τόσες χημικές επεξεργασίες. Παρ’ όλ’ αυτά, λάβετε υπόψιν ότι ακόμη και αυτά τα ειδικά ενυδρεία εξακολουθούν να χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα στην αρχή. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας εγκατάστασης απαιτούνται περισσότερες απο 2 εβδομάδες. Αν είστε, όμως, υπομονετικοί και πρόθυμοι στην αρχή, τα συγκεκριμένα ενυδρεία μπορούν να λειτουργήσουν μακροπρόθεσμα με σημαντικά λιγότερη δουλειά και φροντίδα απο πλευράς σας.

Τα απαιτούμενα ενός αυτοσυντηρούμενου ενυδρείου

Ακολούθως, παρατίθεται μια λίστα με όσα χρειάζονται προκειμένου να δημιουργήσετε το δικό σας αυτοσυντηρούμενο ενυδρείο. Η χλωρίδα και η πανίδα του ενυδρείου συζητούνται αργότερα στο παρόν άρθρο.

• Δεξαμενή νερού
• Υπόστρωμα – βάση
• Ψάρια
• Νερό
• Υδρόβια φυτά
• Φίλτρα νερού
• Μια πηγή φωτός
• Διακόσμηση
• Πανίδα καθαρισμού του ενυδρείου

Εν συνεχεία, έχοντας παραθέσει επιγραμματικά τα απαραίτητα ενός αυτοσυντηρούμενου ενυδρείου, θα αναλύσουμε το κάθε ένα στοιχείο ξεχωριστά.

Δεξαμενή νερού

Η εταιρεία Petco.com, μία απο τις κορυφαίες απο άποψη πωλήσεων εταιρείες στο χώρο των κατοικιδίων ζώων, συνιστά να αγοράσετε μια δεξαμενή με χωρητικότητα από 100 έως 700 λίτρα νερού. Μπορείτε να αναζητήσετε δεξαμενές ψαριών στο διαδίκτυο, στο τοπικό σας κατάστημα κατοικίδιων ζώων (pet shop) ή ακόμα και σε τοπικές πλατφόρμες πωλήσεων, όπως για παράδειγμα το Facebook Marketplace. Η αγορά μιας μεταχειρισμένης δεξαμενής μπορεί να αποτελέσει έναν πολύ καλό τρόπο για να αποκτήσετε μια δεξαμενή νερού φθηνά ή έστω φθηνότερα απο την τιμή της αγοράς, απλώς δώστε ιδιαίτερη προσοχή στην επιθεώρηση του αντικειμένου για τυχόν ρωγμές ή θραυσμένα σημεία, προτού προβείτε στην αγορά του.

Υπόστρωμα / Βάση

Όσον αφορά το υπόστρωμα ή αλλιώς τη βάση του ενυδρείου, μπορείτε είτε να αγοράσετε μια προαναμεμειγμένη σακούλα υποστρώματος, η οποία είναι γνωστή και ως “υλικό πυθμένα”, είτε τα μεμονωμένα συστατικά, δηλαδή χώμα, άμμο και χαλίκια, προκειμένου να τα τοποθετήσετε μόνοι σας στον πυθμένα της δεξαμενής.

Εάν υπάρχει η δυνατότητα, χρησιμοποιήστε λίγο από το νερό από ένα υγιές ενυδρείο, το οποίο έχει ήδη ανακυκλωθεί και περιλαμβάνει ήδη ένα σύνολο θρεπτικών συστατικών. 

Petco.com

Ψάρια

Προτού διαλέξετε τα ψάρια που θα φιλοξενήσετε στο ενυδρείο σας, ερευνήστε ποια είδη είναι συμβατά μεταξύ τους και μπορούν να συμβιώσουν αρμονικά. Επίσης, ρωτήστε και μάθετε για το πόσο μπορούν να μεγαλώσουν, ούτως ώστε να μην υπάρχει το ενδεχόμενο οι διαστάσεις τους να φτάσουν σε σημείο όπου τα όρια του ήδη εγκατεστημένου ενυδρείου σας δε θα μπορούν πλέον να ανταπεξέλθουν σε αυτές.

Συνεπώς, ο τύπος των ψαριών που θα επιλέξετε εξαρτάται από το μέγεθος της δεξαμενής νερού, τον τρόπο αλληλεπίδρασης των διαφορετικών ειδών μεταξύ τους και το συνολικό περιβάλλον στο ενυδρείο. Αν πρόκειται να αποκτήσετε ενυδρείο για πρώτη φορά, θα ήταν καλύτερο να ξεκινήσετε με μικρότερου μεγέθους, συμβατά μεταξύ τους ψάρια, τα οποία δεν έχουν πολύ μεγάλα βιολογικά φορτία, δηλαδή ψάρια που να χαρακτηρίζονται απο μικρότερη τάση για δημιουργία αποβλήτων. Με αυτόν τον τρόπο, τα ψάρια είναι λιγότερο πιθανό να “τσακωθούν” μεταξύ τους και να δημιουργήσουν ένα χάος.

Ορισμένα είδη ψαριών που πληρούν τα προαναφερθέντα κριτήρια είναι τα Neon Tetras, οι δικτυωτοί λεβιστές (Guppies) , τα πλατούδια (Platies) και τα Bloodfin Tetras.

Νερό

Η χρήση λάθος τύπου νερού ενδέχεται να βλάψει τα φυτά, τα ψάρια και άλλα στοιχεία εντός του ενυδρείου. Δοκιμάστε το νερό της βρύσης σας κάνοντας έναν έλεγχο με μια λωρίδα pH, ώστε να προσδιορίσετε την οξύτητά του και, εν συνεχεία, κάντε μια σύντομη διαδικτυακή έρευνα σχετικά με τις απαιτήσεις pH για τον τύπο ψαριού που θέλετε να συμπεριλάβετε. Διαφορετικά είδη ψαριών χρειάζονται και διαφορετικής οξύτητας νερό για τη βέλτιστη επιβίωση και ανάπτυξή τους. Σε γενικές γραμμές, τα περισσότερα ψάρια γλυκού νερού μπορούν να επιβιώσουν σε νερό με τιμές pH μεταξύ 6,8 και 7,8, αλλά, τονίζεται ξανά, ότι αυτός ο αριθμός ποικίλλει ανάλογα με το είδος.

Υδρόβια φυτά

Τα υδρόβια φυτά αποτελούν αδιαμφισβήτητα το πιο σημαντικό στοιχείο ενός αυτοσυντηρούμενου ενυδρείου. Προκειμένου η δεξαμενή να μπορεί να διατηρείται απο μόνη της καθαρή, θα χρειαστείτε πολλά φυτά που να καταναλώνουν νιτρικά άλατα. Θα πρέπει, επίσης, να γνωρίζετε ότι τα νιτρικά άλατα σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορούν να τους προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα, καθώς και να οδηγήσουν, μέσω της επεξεργασίας τους απο συγκεκριμένους τύπους βακτηρίων, στο σχηματισμό νιτρωδών ή αμμωνίας, χημικές ενώσεις που είναι ακόμη πιο επικίνδυνες απο τα νιτρικά .

Έτσι, καθίσταται σαφές ότι ένας μηχανισμός που θα ελέγχει τις συγκεντρώσεις των νιτρικών αλάτων, απομακρύνοντας μέρος αυτών απο το νερό, είναι καθοριστικό παράγοντας για ένα αυτοσυντηρούμενο ενυδρείο. Σε ένα παραδοσιακό ενυδρείο, οι συγκεντρώσεις των νιτρικών υποχωρούν κατά την αντικατάσταση του νερού, όμως σε ένα αυτοσυντηρούμενο ενυδρείο, η τακτική αντιμετώπισης των νιτρικών επικεντρώνεται γύρω απο την παρουσία της κατάλληλης χλωρίδας για την απορρόφηση και την απομάκρυνσή τους.

Ορισμένα φυτά που μπορούν να λειτουργήσουν ώς φίλτρα, μειώνοντας τις συγκεντρώσεις των τοξικών για τα ψάρια νιτρικών αλάτων, είναι οι λέμνες, τα βρύα, το μαρούλι του νερού, το χορτάρι, οι γλυσίνες του νερού και διάφορα άλλα επιπλέοντα φυτά, όπως είναι τα Pistia stratiotes, Eichornia crassipes, Ceratophyllum demersum και άλλα.

Γενικώς, μην αγνοήσετε ή προσπεράσετε το συγκεκριμένο κομμάτι στα γρήγορα, γιατί παίζει καθοριστικό ρόλο για την υγεία των ψαριών του ενυδρείου. Αναλόγως με το είδος και τον αριθμό των ψαριών, καθώς και το ρυθμό συσσώρευσης νιτρικών, θα πρέπει να προβείτε στην αγορά των κατάλληλων για τα χαρακτηριστικά του ενυδρείου σας φυτών. Και φυσικά, υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη συγκέντρωση των αζωτούχων ενώσεων, όπως τα βακτήρια εντός του ενυδρείου. Η γνώμη ενός ειδικού πριν οποιαδήποτε αγορά θα σας σώσει απο ενδεχόμενα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν, ειδικά κατά τις πρώτες μέρες μετά την εγκατάσταση του ενυδρείου, όπου και η απαιτούμενη ισορροπία δεν έχει ακόμη αποκατασταθεί.

Καλό θα ήταν, ακόμα, να είστε ενημερωμένοι σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν τη συγκέντρωση των νιτρικών και όλα όσα αυτά επηρεάζουν, όμως είναι αδύνατο να καλυφθεί το σύνολο των απαραίτητων πληροφοριών στο παρόν άρθρο, γι’ αυτό και θα ακολουθήσει επόμενο, το οποίο θα επικεντρώνεται αποκλειστικά και μόνο στον κύκλο του αζώτου εντός του ενυδρείου και σε όλους εκείνους τους παράγοντες που τον επηρεάζουν, είτε θετικά, είτε αρνητικά.

Στα πλαίσια του παρόντος άρθρου, θα πρέπει να τονιστεί, ότι τα φυτά της επιλογής σας θα πρέπει να είναι συμβατά με τα ψάρια του ενυδρείου σας. Προτού αποφασίσετε, βεβαιωθείτε ότι τα φυτά που θέλετε δεν είναι επιβλαβή για την υδρόβια ζωή του ενυδρείου και θυμηθείτε, επίσης, ότι επειδή και τα φυτά είναι ζωντανοί οργανισμοί, θα αναπτυχθούν, κι επομένως ενδέχεται να χρειαστεί να τα κόβετε και να τα συντηρείτε, όσο περνάει ο καιρός.

Φίλτρα νερού

Αν και τα διάφορα μέρη του ενυδρείου, όπως τα φυτά και τα ζώα που καταναλώνουν φύκη, θα βοηθήσουν το νερό να διατηρηθεί καθαρό, τα φίλτρα εξακολουθούν να κρίνονται απαραίτητα για τα περισσότερα ενυδρεία. Ο τύπος του φίλτρου που χρειάζεστε εξαρτάται από το μέγεθος της δεξαμενής νερού, τον τύπο του νερού, αναλόγως με το εάν πρόκειται για αλμυρό ή γλυκό νερό, καθώς και τα είδη των φυτών που διαθέτετε.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι φίλτρων διαθέσιμοι στην αγορά. Σε γενικές γραμμές, η κύρια διάκριση των φίλτρων γίνεται σε μηχανικά, βιολογικά και χημικά. Δυστυχώς, δεν υπάρχει σωστός τύπος για όλα τα ενυδρεία, επομένως η επιλογή του φίλτρου βασίζεται, ξανά, σε ένα σύνολο παραγόντων, όπως η κυκλοφορία του νερού, η ταχύτητα συγκέντρωσης ανεπιθύμητων ουσιών, το είδος της χλωρίδας και πανίδας του ενυδρείου κ.α. Ωστόσο, υπάρχουν επιλογές για όλες τις διαφορετικές περιπτώσεις και σε ένα ευρύ φάσμα τιμών, επομένως με λίγη έρευνα πάνω στο συγκεκριμένο κομμάτι και με την καθοδήγηση ενός ειδικού, η σωστή επιλογή φίλτρου στην αρχή, θα συμβάλλει στη δημιουργία ενός υγιούς ενυδρείου για τους οργανισμούς που φιλοξενεί, και θα σας βγάλει απο τη δυσάρεστη θέση να αντιμετωπίσετε προβληματικές καταστάσεις μελλοντικά.

Πηγή φωτός

Το είδος της πηγής φωτός που θα χρειαστείτε καθορίζεται από τα φυτά που επιλέγετε να συμπεριλάβετε στο ενυδρείο σας. Γενικά, για τις περισσότερες δεξαμενές νερού, συνίστανται τουλάχιστον 6 ώρες φωτός φθορισμού την ημέρα.

Διακόσμηση

Στο κομμάτι της διακόσμησης έχετε τη μεγαλύτερη δημιουργική ελευθερία, καθώς ο τύπος της διακόσμησης που θα επιλέξετε δεν θα έχει καμία επίδραση στην αυτο-βιωσιμότητα του ενυδρείου σας. Ορισμένοι ιδιοκτήτες ενυδρείων προτιμούν μια λιτή και απλή διακόσμηση, ενώ σε άλλους αρέσει να προσθέτουν πληθώρα διακοσμητικών στοιχείων. Το πιο σημαντικό είναι να έχετε μια ιδέα σχετικά με το πώς θα θέλατε να φαίνεται το ενυδρείο σας και πως το φαντάζεστε να “δένει” αισθητικά με το χώρο όπου θα το τοποθετήσετε. Απο εκεί και πέρα, το διαδίκτυο είναι “πλημμυρισμένο” απο μια ευρεία γκάμα επιλογών, δίνοντάς σας την επιλογή να επιλέξετε επακριβώς την αισθητική του ενυδρείου σας και να αγοράσετε τα κατάλληλα προϊόντα προκειμένου να την επιτύχετε.

Πανίδα καθαρισμού του ενυδρείου

Ορισμένα είδη σαλιγκαριών και γαριδών (γνωστά ως μικροφίλτρα) μπορούν να αποτελέσουν εξαιρετικές προσθήκες σε ένα αυτοσυντηρούμενο ενυδρείο, κι αυτό διότι καταναλώνουν φύκη και τα υπολείμματα τροφής των ψαριών, τα οποία μπορούν να θολώσουν το νερό και να του προσδώσουν πράσινο χρώμα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι μικροφίλτρων από τους οποίους μπορείτε να διαλέξετε, αλλά είναι σημαντικό να κάνετε την έρευνά σας πρώτα, καθώς ορισμένα σαλιγκάρια είναι γνωστό ότι τρώνε τους συγκατοίκους τους, φράζουν τα συστήματα φιλτραρίσματος ή υπερπληθίζουν τα ενυδρεία.

Μερικοί υδρόβιοι οργανισμοί που τρέφονται με φύκη και υπολείμματα είναι τα Bristlenose Plecos (είδος γατόψαρου), το γατόψαρο Otocinclus, οι Κινέζικοι αλγοφάγοι (ιχθύες που τρέφονται με φύκη), τα Melanoides fasciolata (Red-rimmed melania,
σαλιγκάρια απο τη Μαλαισία με κέλυφος σε σχήμα που θυμίζει τρομπέτα με κόκκινου χρώματος περίγραμμα) και τα σαλιγκάρια Pomacea bridgesii που αναφέρονται και ως “μυστηριώδη σαλιγκάρια” και πρόκεινται για υδρόβια γαστερόποδα μαλάκια της οικογένειας Ampullariidae.

Στο Β’ μέρος, έχοντας πλέον αναλύσει όλα όσα κρίνονται απαραίτητα για ένα ενυδρείο, θα εστιάσουμε στο πρακτικό κομμάτι που σχετίζεται με τη σειρά με την οποία θα πρέπει να εκτελεστούν οι απαραίτητες ενέργειες και τα διάφορα βήματα για την εγκατάσταση του ενυδρείου, προκειμένου να δώσετε σάρκα και οστά στην ιδέα σας για ένα αισθητικά όμορφο και, παράλληλα, λειτουργικό και υγιές ενυδρείο, με τον πιο αποτελεσματικό και ενδεδειγμένο τρόπο.