Αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2020 και 2021 αποκάλυψαν ότι ο συνολικός πληθυσμός της καφέ αρκούδας στα τρία εθνικά πάρκα της χώρας, σε Πίνδο, Πρέσπες και Ροδόπη, αποτελείται από 485 άτομα, ενώ παρατηρήθηκε σημαντική γενετική ποικιλότητα και στις τρεις περιοχές.
Τα ανωτέρω αποτελούν τα βασικά συμπεράσματα της γενετικής ανάλυσης που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Μικροβιολογίας και Παρασιτολογίας του Τμήματος Κτηνιατρικής και το Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Τμήματος Δημόσιας και Ενιαίας Υγείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η Περιβαλλοντική Οργάνωση Καλλιστώ, το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου, το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών και το Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης.
Αναλυτικότερα, στο πλαίσιο του προγράμματος ARCPROM (Improving human-bear coexistence in 4 National Parks of South Europe), το οποίο έχει σαν στόχο την βελτίωση των όρων συνύπαρξης της καφέ αρκούδας και του ανθρώπου στα τρία προαναφερθέντα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας και σε ένα της Ιταλίας (Majella), ανιχνεύθηκαν και μελετήθηκαν 10 μικροδορυφορικοί δείκτες, αποσκοπώντας στην εκτίμηση της κατανομής του πληθυσμού στις περιοχές της Πίνδου, των Πρεσπών και της Ροδόπης.
Η καφέ αρκούδα, Ursus arctos, πρόκειται για ένα είδος που απειλείται με εξαφάνιση και χαρακτηρίζεται ως «είδος προτεραιότητας», όντας απόλυτα προστατευόμενο από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το καθεστώς διατήρησης του είδους στην Ελλάδα υπάγεται στην κατηγορία «κινδυνεύοντα», ενώ το υποείδος της καφέ αρκούδας των Απεννίνων, Ursus arctos marsicanus, που συναντάται στο Εθνικό Πάρκο Ματζέλα της Ιταλίας, υπάγεται στην κατηγορία «κρισίμως κινδυνεύοντα».
Ένας ακόμη στόχος της πραγματοποιηθείσας ανάλυσης ήταν η εκτίμηση της γενετικής ποικιλομορφίας της καφέ αρκούδας που διαβιεί στην Ελλάδα, καθώς και η διερεύνηση της πιθανής γενετικής σύνδεσης των αρκούδων μεταξύ των τριών περιοχών. Στη γενετική ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν δείγματα τριχών καφέ αρκούδας που συλλέχθηκαν κατά τα έτη 2020-2021 με τη μέθοδο των τριχοπαγίδων. Συνολικά, συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν 472 δείγματα:
• 96 από το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών
• 170 από το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου και
• 206 από το Εθνικό Πάρκο Ροδόπης.
Τα συμπεράσματα που προέκυψαν καταδεικνύουν ότι ο πληθυσμός της Πίνδου είναι γενετικά διακριτός, ενώ οι αντίστοιχοι πληθυσμοί στις Πρέσπες και τη Ροδόπη χαρακτηρίζονται από αμοιβαίες επικαλύψεις. Επιπροσθέτως, στις περιοχές αυτές διαπιστώθηκε ότι υπάρχει υψηλός βαθμός ενδογαμίας, γεγονός που μακροπρόθεσμα ενδέχεται να οδηγήσει στη μείωση της γενετικής ποικιλότητας του πληθυσμού. Ο πληθυσμός της Πίνδου φαίνεται πως είναι πιο σταθερός συγκριτικά με τους πληθυσμούς των Πρεσπών και της Ροδόπης, οι οποίοι είναι είναι πιο ευάλωτοι.
Η επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Δημόσιας και Ενιαίας Υγείας, Μαρία Σάτρα, και ο καθηγητής του Τμήματος Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας, Χαράλαμπος Μπιλλίνης, μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, υπογραμμίζουν ότι μέσω της επανάληψης της δράσης που πραγματοποιείται μέσα στο 2023 και χρησιμοποιώντας την ίδια μεθοδολογία, υπάρχει η δυνατότητα να εξαχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα τόσο για τα γενετικά χαρακτηριστικά, όσο και για τις δράσεις διατήρησης και διαχείρισης της καφέ αρκούδας στην Ελλάδα.
