Η απάντηση βρίσκεται σε μία και μόνο λέξη: ουμάμι.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιοκτήτης γάτας για να γνωρίζει ότι λατρεύουν να τρώνε ψάρι και ιδιαίτερα τόνο. Και ίσως να μην υπάρχει καμία άλλη τροφή που οι γάτες απολαμβάνουν με την ίδια ευχαρίστηση όπως αυτήν. Αλλά πώς εξηγείται αυτό; Μέχρι τώρα, κανείς δεν γνώριζε την απάντηση, αλλά μια νέα έρευνα επιχειρεί να μας διαφωτίσει.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο στην επιθεώρηση Chemical Sense, διαπίστωσε ότι οι γάτες, όπως και οι άνθρωποι, διαθέτουν υποδοχείς γεύσης που ανιχνεύουν το ουμάμι (umami), μία από τις βασικές γεύσεις μαζί με τη γλυκιά, την ξινή, την πικρή και την αλμυρή. Εν αντιθέσει, όμως, με τους ανθρώπινους υποδοχείς umami, οι υποδοχείς umami στις γάτες δεσμεύουν δύο χημικές ουσίες που βρίσκονται σε ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις στον τόνο, οι οποίες ενισχύουν σημαντικά τη γεύση ουμάμι που αντιλαμβάνονται οι γάτες.
Η γεύση ουμάμι περιγράφεται ως αλμυρή ή/και κρεατώδης, αλλά δεν θεωρείται ίδια με τις γεύσεις που περιγράφονται ως αλμυρές. Η λέξη προέρχεται από τα Ιαπωνικά και μεταφράζεται ως «καλή γεύση» ή «νοστιμιά». Οι γάτες, ως υποχρεωτικά σαρκοφάγα ζώα, είναι λογικό να ελκύονται ιδιαίτερα από αυτή τη γεύση.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι οι γευστικές προτιμήσεις της γάτας διαφέρουν σημαντικά από εκείνες του ανθρώπου. Για παράδειγμα, είναι επαρκώς τεκμηριωμένο ότι τα αιλουροειδή δεν ενδιαφέρονται για τη ζάχαρη, μιας και δεν μπορούν να τη γευτούν εξαιτίας ενός γονιδίου που καθιστά τον υποδοχέα τους για τη γλυκιά γεύση δυσλειτουργικό. Οι επιστήμονες εικάζουν πως οι γάτες έχασαν κατά την εξέλιξή τους την ικανότητα να γεύονται τους υδατάνθρακες, επειδή η συγκεκριμένη κατηγορία μακροθρεπτικών συστατικών δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωσή τους.
Κάτι αντίστοιχο πιστεύεται ότι συμβαίνει και στην περίπτωση της πικρής γεύσης, για την οποία οι γάτες διαθέτουν λιγότερους υποδοχείς από τους ανθρώπους, επειδή η αίσθηση της πικρής γεύσης δεν είναι τόσο χρήσιμη γι’ αυτές όσο θα ήταν για ένα φυτοφάγο ή παμφάγο ζώο που θα έπρεπε να τη χρησιμοποιήσει για να αποκλείσει τα τοξικά φυτά από τη διατροφή του.
Η γεύση umami για τις γάτες
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Σκοτ ΜακΓκρέιν, και η ομάδα του έδειξαν για πρώτη φορά ότι στους γευστικούς κάλυκες των γατών εκφράζεται το γονίδιο Tas1r1, που σχετίζεται με τη γεύση umami, ενώ ήταν ήδη γνωστό ότι εκφράζεται και το γονίδιο Tas1r3. Και τα δύο αυτά γονίδια απαντώνται και στους ανθρώπους. Στις γάτες όμως, οι θέσεις πρόσδεσης για το γλουταμινικό και το ασπαρτικό οξύ, τα δύο αμινοξέα που ευθύνονται κυρίως για τη γεύση umami, είναι μεταλλαγμένες.
Η μελέτη απέδειξε ότι στις γάτες τα αμινοξέα δεν δεσμεύονται μόνο στον υποδοχέα umami. Αντίθετα, νουκλεοτίδια που είναι κοινά στο κρέας και τη μαγιά δεσμεύονται στον υποδοχέα της γάτας και αμινοξέα όπως το γλουταμινικό και το ασπαρτικό οξύ μπορούν εν συνεχεία να έχουν ενισχυτική επίδραση, το αντίθετο απ’ ό,τι συμβαίνει στους ανθρώπους.
Συγκεκριμένα ο τόνος περιέχει το νουκλεοτίδιο μονοφωσφορική ινοσίνη, το οποίο συνδέεται στενά με τους υποδοχείς της γεύσης umami, ενώ περιέχει επίσης μεγάλες ποσότητες του αμινοξέος L-ιστιδίνη, που ενισχύει σημαντικά την αίσθηση της γεύσης αυτής. Το δεύτερο, μάλιστα, πρόκειται για ένα απαραίτητο αμινοξύ για τις γάτες, σύμφωνα με τον ΜακΓκρέιν. «Η περιεκτικότητα του τόνου σε L-ιστιδίνη είναι πολύ υψηλότερη σε σχέση με άλλα είδη ψαριών και πηγές κρέατος» δήλωσε ο ο ίδιος μιλώντας στο LiveScience.
Η επαλήθευση των ευρημάτων
Προκειμένου οι ερευνητές να επαληθεύσουν τα ευρήματά τους, αξιοποίησαν μία ομάδα 25 γατών, μπροστά από την οποία τοποθετήθηκαν μπολ με νερό που περιείχαν διαφορετικές ποσότητες αμινοξέων και νουκλεοτιδίων, καθώς και μπολ με κανονικό νερό. Όπως αναμενόταν, οι γάτες έδειξαν ξεκάθαρη προτίμηση στους συνδυασμούς που ενεργοποιούσαν περισσότερο τη γεύση umami, γεγονός που υποδηλώνει ότι η γεύση αυτή αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες που ωθούν τα αιλουροειδή στην κατανάλωση κρέατος.
Με αυτόν τον τρόπο, οι ερευνητές έδωσαν εξήγηση στο γιατί οι γάτες ελκύονται τόσο από τις αλμυρές και κρεατώδεις γεύσεις, μια γνώση που θα μπορούσε να χρησιμεύσει στο σχεδιασμό νέων γατοτροφών και φαρμακευτικών προϊόντων, βασισμένων ακόμα πιο λεπτομερώς στις γευστικές προτιμήσεις τους.
