Οι ανθρωπολόγοι επί μακρόν θεωρούσαν ότι οι πρόγονοί μας, οι πίθηκοι, εξελίχθηκαν κι απέκτησαν την ικανότητα να στέκονται σε όρθια στάση για να μαζεύουν φρούτα από το δάσος, όμως μία νέα έρευνα, που διενεργήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, προσφέρει νέα γνώση για το πώς έγινε η μετάβαση αυτή, υποδηλώνοντας ότι οι πίθηκοι ανέπτυξαν το όρθιο ανάστημά τους για να πιάνουν φύλλα.
Το πλεονέκτημα της όρθιας στάσης σώματος
Οι μεγαλόσωμοι πίθηκοι πρέπει να είναι ικανοί να κατανέμουν το βάρος τους στα κλαδιά του κορμού του εκάστοτε δέντρου και να απλώνουν τα χέρια τους για να φτάσουν το «βραβείο» τους, δηλαδή τα φύλλα. Κι αυτό είναι πολύ πιο εύκολο αν ένας πίθηκος είναι όρθιος, επειδή έτσι μπορεί αρκετά εύκολα να μετακινηθεί σε διάφορα κλαδιά χρησιμοποιώντας τα χέρια και τα πόδια του. Αντίθετα, αν η πλάτη είναι σε οριζόντια θέση, τα χέρια και τα πόδια του βρίσκονται κάτω από το σώμα, κι έτσι η μετακίνηση από το ένα κλαδί στο άλλο καθίσταται αυτομάτως μακράν πιο δύσκολη, ειδικά εάν ο πίθηκος είναι μεγαλόσωμος.Και κάπως έτσι, σύμφωνα με τους ερευνητές Λόρα ΜακΛάτσι και Τζον Κίνγκστον από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, οι σημερινοί πίθηκοι κατάφεραν να εξελιχθούν και να έχουν πλέον την ικανότητα να στέκονται όρθιοι.
Η νέα έρευνα
Η έρευνα επικεντρώθηκε σε έναν απολιθωμένο πίθηκο 21 εκατομμυρίων ετών που ονομάζεται Morotopithecus, ένα πλέον εξαφανισμένο είδος. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι πρώιμοι πίθηκοι της εποχής εκείνης έτρωγαν φύλλα και ζούσαν σε ένα εποχιακό δάσος με ανοιχτές χλοερές εκτάσεις και όχι σε πυκνά δάση με θόλο, μια πεποίθηση που υπήρχε μέχρι και σήμερα. Την έρευνα πραγματοποίησε μια διεθνής ομάδα παλαιοντολόγων, γνωστή ως “REACHE”, όπου καθένας από τους επιστήμονες επικεντρώνεται σε διαφορετικές πτυχές του παλαιοπεριβάλλοντος των πρώιμων πιθήκων.
Η συγκεκριμένη μελέτη με επικεφαλής την παλαιοανθρωπολόγο και καθηγήτρια στο Τμήμα Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, Λάουρα ΜακΛάτσι, που σημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Science”, επικεντρώνεται σε μια τοποθεσία 21 εκατομμυρίων ετών που ονομάζεται Μορότο στην ανατολική Ουγκάντα. Εκεί, οι ερευνητές εξέτασαν απολιθώματα που βρέθηκαν σε ένα μόνο στρωματογραφικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των απολιθωμάτων του παλαιότερου επαρκώς και σαφώς τεκμηριωμένου πιθήκου, του Morotopithecus. Στο ίδιο στρώμα βρέθηκαν επίσης απολιθώματα άλλων θηλαστικών, αρχαία εδάφη που ονομάζονται παλαιοσόλια και μικροσκοπικά σωματίδια πυριτίου από φυτά που ονομάζονται φυτόλιθοι.
Μέσα από τα εν λόγω ευρήματα, οι ερευνητές αναδημιούργησαν το αρχαίο περιβάλλον του Morotopithecus και, όπως ανακάλυψαν, τα φυτά που αναπτύχθηκαν σε αυτό το τοπίο έζησαν εποχιακές περιόδους βροχής και ξηρασίας, που σημαίνει ότι τουλάχιστον ένα μέρος του έτους οι πίθηκοι έπρεπε να βασίζονται σε κάτι άλλο, πέρα από τα φρούτα, για να επιβιώσουν. Όπως υποδεικνύεται από τα ευρήματα, ο Morotopithecus ζούσε σε ένα ανοιχτό δάσος αποτελούμενο από δέντρα και θάμνους.
Η πρώτη ένδειξη ότι αυτοί οι αρχαίοι πίθηκοι έτρωγαν φύλλα προέρχεται από τους γομφίους τους, καθώς ήταν πολύ «κορυφοειδείς», όπως οι γομφίοι που χρησιμοποιούνται για το σχίσιμο ινώδων φύλλων. Αντίθετα, οι γομφίοι που χρησιμοποιούνται για την κατανάλωση φρούτων είναι συνήθως πιο στρογγυλεμένοι, σύμφωνα με την ΜακΛάτσι. Επίσης, οι ερευνητές εξέτασαν το οδοντικό σμάλτο των πιθήκων, καθώς και άλλων θηλαστικών που βρέθηκαν στο ίδιο στρωματογραφικό επίπεδο. Και κάπως έτσι, από τις ισοτοπικές αναλογίες στο οδοντικό σμάλτο, συμπέραναν ότι οι πίθηκοι και τα άλλα θηλαστικά τρέφονταν με φυτά που είχαν υποστεί πίεση νερού και τα οποία βρίσκονται συνήθως σε ανοιχτά δασικά περιβάλλοντα ή δασικά περιβάλλοντα με χορτάρι.
«Τώρα που δείξαμε ότι τέτοια περιβάλλοντα υπήρχαν τουλάχιστον δέκα εκατομμύρια χρόνια πριν από την εξέλιξη του διποδισμού, πρέπει επίσης να ξανασκεφτούμε την ανθρώπινη προέλευση», σημειώνει η κ. ΜακΛάτσι.
Η έρευνα, λοιπόν, δεν ρίχνει μόνο φως στην προέλευση των πιθήκων, αλλά ανατρέπει και τις έως τώρα γνώσεις μας για την προέλευση των δασικών εκτάσεων. Παλαιότερα, οι ερευνητές πίστευαν ότι η Ισημερινή Αφρική κατά τη διάρκεια του πρώιμου Μειόκαινου, ήταν πυκνά καλυμμένη με δάση και ότι οι ανοιχτές δασικές εκτάσεις, όπως και οι εκτάσεις που καλύπτονταν με χορτάρι, εμφανίστηκαν μόλις 7-10 εκατομμύρια χρόνια πριν. Αντίθετα, με την παρούσα έρευνα η εξέλιξη αυτή τοποθετείται στα 21 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου σχηματιζόταν το ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής και ολόκληρη η περιοχή ανυψώθηκε, προκαλώντας τεράστιες διακυμάνσεις στην τοπογραφία και, ως εκ τούτου, στο περιφερειακό κλίμα και τη βλάστηση.
Σε δεύτερη συνοδευτική μελέτη χρησιμοποιείται ένα σύνολο περιβαλλοντικών στοιχείων για να ανακατασκευαστεί η δομή της βλάστησης σε εννέα θέσεις όπου βρέθηκαν απολιθώματα πιθήκων σε όλη την ανατολική Ισημερινή Αφρική κατά τη διάρκεια του κατώτερου Μειόκαινου, συμπεριλαμβανομένης της θέσης Μορότο. Αποκαλύφθηκε ότι το γρασίδι ήταν παντού κατά τη διάρκεια εκείνης της χρονικής περιόδου, όπως δηλώνει ο Τζον Κίνγκστον, βιολογικός ανθρωπολόγος και αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
Με πληροφορίες από ScienceDaily και την έρευνα
