Ποιό είναι το τίμημα που πληρώνουν οι μαμάδες όρκες για να φροντίσουν τους γιους τους;
Μια νέα έρευνα , η οποία δημοσιεύθηκε στο Current Biology, μελέτησε τις όρκες του Βόρειου Ειρηνικού και αποκαλύπτει ότι οι μητέρες κάνουν «θυσίες ζωής» για τα αρσενικά παιδιά τους. Η ανατροφή ενός γιου μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες μιας θηλυκής φάλαινας να τεκνοποιήσει στο μέλλον.
Η ενέργεια που απαιτείται για να ταΐσουν τα αρσενικά τους φαίνεται πως θέτει σε κίνδυνο την υγεία τους, καθιστώντας τες λιγότερο ικανές να αναπαραχθούν και να αναθρέψουν άλλα μικρά. «Οι μαμάδες όρκες θυσιάζουν τη δική τους τροφή και τη δική τους ενέργεια», εξηγεί ο καθηγητής Ντάρεν Κροφτ του Πανεπιστημίου του Έξετερ και του Κέντρου Έρευνας Φαλαινών (Whale Research Center, CWR).
Οι όρκες διατηρούν, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, στενούς δεσμούς με τις οικογένειές τους. Ωστόσο, παρότι τα θηλυκά παιδιά γίνονται ανεξάρτητα στην εφηβεία τους, τα αρσενικά εξακολουθούν να εξαρτώνται από τις μαμάδες τους – αξιώνοντας ακόμη και μερίδιο τροφής από τα κατά καιρούς θηράματα της μητέρας τους. Όπως σημειώνει ο καθηγητής Κροφτ, η έρευνα αυτή, διάρκειας δεκαετιών, προσφέρει «νέα γνώση για τις περίπλοκες κοινωνικές και οικογενειακές ζωές των υπέροχων αυτών ζώων».
Εξελικτική «εγγύηση»
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο Έρευνας Φαλαινών το οποίο παρακολούθησε τη ζωή ενός πληθυσμού φαλαινών δολοφόνων, γνωστών ως «κατοίκων του Νότου», για περισσότερα από 40 χρόνια. Εντός του πλαισίου αυτού, οι επιστήμονες εξέτασαν τις ζωές 40 θηλυκών φαλαινών μεταξύ 1982 και 2021, και ανακάλυψαν πως για κάθε εν ζωή γιο, η ετήσια πιθανότητα μιας μητέρας να μεγαλώσει άλλο μικρό έως ενός έτους, μειωνόταν κατά το ήμισυ.
«Η προηγούμενη έρευνά μας κατέδειξε πως οι γιοι έχουν υψηλότερες πιθανότητες επιβίωσης, αν έχουν τη μαμά τους τριγύρω», σημειώνει ο Δρ Μάικλ Βάις από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ και το CWR. «Θέλαμε να διαπιστώσουμε αν αυτή η βοήθεια έχει τίμημα και η απάντηση είναι καταφατική. Οι μητέρες όρκες πληρώνουν ακριβό τίμημα όσον αφορά τη μελλοντική αναπαραγωγή τους, προκειμένου να κρατήσουν ζωντανούς τους γιους τους», προσθέτει ο ίδιος.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η εν λόγω συμπεριφορά των φαλαινών ενδέχεται να αποτελεί κάποιου είδους εξελικτικής «εγγύησης», που εδράζεται στο γεγονός πως τα μεγαλύτερα σε μέγεθος και ηλικία αρσενικά γίνονται γονείς πολλών απογόνων. «Αν μια μητέρα καταφέρει να κάνει τον γιο της το μεγάλο αρσενικό της κοινότητας, τότε αυτό το αρσενικό θα γίνει ο πατέρας του μεγαλύτερου μέρους της επόμενης γενιάς», εξηγεί ο καθηγητής Κροφτ.
Από το 1976, το CWR έχει πραγματοποιήσει πλήρη απογραφή του πληθυσμού των «κατοίκων του Νότου», η οποία επέτρεψε στους βιολόγους να διεξάγουν μελέτες πολλών γενεών -όπως αυτή – ρίχνοντας φως στην κοινωνική συμπεριφορά και τους οικογενειακούς δεσμούς που επηρεάζουν άμεσα την επιβίωση των ζώων.
«Ισορροπούν στην κόψη του ξυραφιού»
Μπορεί να ακούγεται παράδοξο κι οξύμωρο το γεγονός πως τόσο ισχυρά και ευφυή ζώα παραμένουν εξαρτημένα από τις μαμάδες τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, ωστόσο, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, τα αρσενικά δεν χρειάζεται να «απογαλακτιστούν», καθώς η μαμά τους παραμένει στο πλευρό τους. «Αν η μητέρα μου μαγείρευε το δείπνο μου κάθε βράδυ, ίσως απλά να μην μάθαινα να μαγειρεύω μόνος μου», αστειεύεται ο καθηγητής Κροφτ, προσθέτοντας «αλλά, έμμεσα, φαίνεται ότι είναι προς το συμφέρον της μητέρας».
Σήμερα έχουν απομείνει μόλις 73 όρκες, επομένως οι επιστήμονες καταλαβαίνουν ότι πρέπει να καταβάλλουν προσπάθειες για να κατανοήσουν, όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα, οτιδήποτε θα μπορούσε να βοηθήσει να παρθούν αποφάσεις για να προστατεύσουμε τα μεγάλα θαλάσσια θηλαστικά. «Αυτές οι φάλαινες-δολοφόνοι του Νότου ισορροπούν στην κόψη του ξυραφιού και κινδυνεύουν με εξαφάνιση», προειδοποιεί ο καθηγητής Κροφτ, και καταλήγει αναφέροντας ότι οτιδήποτε μειώνει την αναπαραγωγή των θηλυκών, εντείνει την ανησυχία για ολόκληρο τον πληθυσμό.
Με πληροφορίες από BBC
