Φαίνεται πως όσοι χρησιμοποιούν ζάχαρη στις παγίδες κατσαρίδων έχουν ακούσια οδηγήσει τις θηλυκές κατσαρίδες να απωθούνται από τα ζαχαρούχα «δώρα» που χρησιμοποιούν τα αρσενικά για να τις δελεάσουν κατά το ζευγάρωμα.

Ωστόσο, ορισμένες αρσενικές κατσαρίδες έχουν προσαρμοστεί, αναπτύσσοντας νέους τρόπους για να συνεχίσουν να προσεγγίζουν ερωτικά τα θηλυκά. Ένας από αυτούς είναι το να μειώνουν τη διάρκεια των προκαταρκτικών, σύμφωνα με μία νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε σήμερα στο “Proceedings of the Royal Society B”.

Η μικρή, αλλά ταυτόχρονα πεισματάρα, γερμανική κατσαρίδα πρόκειται για το πιο κοινό είδος εντόμου που παραμονεύει σε κουζίνες και μπάνια σε όλο τον κόσμο. Η γλυκόζη, μια μορφή ζάχαρης που αποτελεί τον μονοσακχαρίτη μεγαλύτερης αφθονίας απ’ όλους στη Γη, χρησιμοποιείται εδώ και καιρό για να δελεάσει τις συγκεκριμένες κατσαρίδες σε θανατηφόρες παγίδες.

Μια σύντομη αναδρομή

Πριν από τριάντα χρόνια, οι ερευνητές παρατήρησαν για πρώτη φορά ότι ορισμένες γερμανικές κατσαρίδες (Blattella germanica) είχαν αναπτύξει αποστροφή στη γλυκόζη και απέφευγαν τις παγίδες.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, οι εξολοθρευτές εντόμων άρχισαν να καλύπτουν με γλυκόζη δηλητηριασμένα δολώματα στην προσπάθειά τους να εξοντώσουν τις κατσαρίδες, οι οποίες αποτελούν πηγή πολλών ασθενειών. Οι κατσαρίδες, όμως, οι οποίες συγκατοικούν εδώ και χιλιετίες με τους ανθρώπους, ανέπτυξαν μέσα σε μερικά χρόνια αποστροφή προς τη ζάχαρη, ώστε να μην «πέφτουν» από τη μάχη τους με τους ανθρώπους.

Παλαιότερη έρευνα είχε δείξει ότι οι κατσαρίδες κατάφερναν να επιβιώνουν, όχι επειδή είχαν γίνει ανθεκτικές στα εντομοκτόνα, όπως πίστευαν κάποιοι, αλλά απλούστατα επειδή αρνούνταν να καταναλώσουν τα δολώματα που περιείχαν γλυκόζη, έχοντας μάθει κατά κάποιον τρόπο ότι κάτω από τη ζάχαρη θα βρισκόταν δηλητήριο. Έτσι, άρχισαν να αποφεύγουν τις παγίδες. Ο τρόπος με τον οποίο εξήχθη το εν λόγω συμπέρασμα ήταν η παρατήρηση ότι η αποστροφή τους είχε κληρονομική γενετική αιτία, που μεταδιδόταν από γενιά σε γενιά.

Η νέα έρευνα

Η απέχθεια για τη γλυκόζη μπορεί να τις σώζει από το θάνατο, αλλά έχει επίσης βάλει «φρένο» στη σεξουαλική τους ζωή, σύμφωνα με τη νέα μελέτη. Οι αρσενικές κατσαρίδες χρησιμοποιούν έναν πολύ ιδιαίτερο ελιγμό για να προσελκύσουν τα θηλυκά και να ζευγαρώσουν μαζί τους, κατά το οποίο σηκώνουν τα φτερά τους και εκθέτουν έναν ειδικό αδένα που εκκρίνει μια ένωση που περιέχει μαλτόζη, έναν δισακχαρίτη που αποτελείται από δύο μόρια γλυκόζης και πρόκειται ουσιαστικά απλώς για μια διαφορετική μορφή ζάχαρης.

Το θηλυκό πηδάει στην πλάτη του αρσενικού για να καταναλώσει το κέρασμα, το οποίο το κρατά απασχολημένο «για αρκετή ώρα ώστε το αρσενικό να επεκτείνει την κοιλιά του κάτω από το θηλυκό και να αποκτήσει πρόσβαση στα γεννητικά της όργανα”, αναφέρεται στη μελέτη. Ωστόσο, το σάλιο των θηλυκών μετατρέπει γρήγορα τη μαλτόζη σε γλυκόζη και τα θηλυκά που έχουν αναπτύξει αποστροφή στη γλυκόζη πηδούν «προτού το αρσενικό καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση στα γεννητικά της όργανα», επηρεάζοντας ενδεχομένως τη μελλοντική αναπαραγωγή του είδους, αναφέρουν οι ερευνητές.

Πώς αντιμετωπίζουν τα αρσενικά την αποστροφή των θηλυκών;

Οι αρσενικές κατσαρίδες έχουν αναπτύξει κι αυτές αποστροφή απέναντι στη γλυκόζη και είναι πλέον σε θέση να παρακάμψουν το πρόβλημα. Ο τρόπος που το επιτυγχάνουν είναι αλλάζοντας τη σύσταση του «γαμήλιου δώρου» τους και, ειδικότερα, μειώνοντας την περιεκτικότητά του σε γλυκόζη, υπερδιπλασιάζοντας την ποσότητα μαλτοτριόζης, μιας μορφής ζάχαρης που προκύπτει αν στην μαλτόζη (που αποτελείται από δύο μόρια γλυκόζης) προστεθεί ένας ακόμη δακτύλιος γλυκόζης. Η μαλτοτριόζη είναι αφενός δελεαστική για τα θηλυκά, και αφετέρου χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να διασπαστεί και να μετατραπεί σε γλυκόζη, «κερδίζοντας» χρόνο για τα αρσενικά.

Παράλληλα, τα αρσενικά που αποφεύγουν τη γλυκόζη έχουν μειώσει το χρόνο του ζευγαρώματος κατά μέσο όρο στα 2,2 δευτερόλεπτα, αποκτώντας σχεδόν διπλάσια ταχύτητα από άλλες κατσαρίδες, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της μελέτης. Οι «μεγάλοι χαμένοι» της υπόθεσης είναι οι συνηθισμένες αρσενικές κατσαρίδες, οι οποίες πλέον εκκρίνουν ένα «δώρο» πολύ πλούσιο σε γλυκόζη και χρειάζονται πολύ χρόνο για να ξεκινήσουν το ζευγάρωμα, κάτι που δεν ικανοποιεί πλέον τα «γούστα» πολλών θηλυκών.

Οι συγγραφείς της μελέτης από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας τόνισαν ότι είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την αποστροφή της γλυκόζης στις κατσαρίδες, προκειμένου να αναπτύξουμε νέους τρόπους για να ελέγχουμε τον πληθυσμό τους. Ορισμένοι εκ των επιστημόνων, μάλιστα, έχουν συστήσει να μην χρησιμοποιείται πλέον η γλυκόζη στις παγίδες κατσαρίδων.

Πηγή: Έρευνα