Παρά το γεγονός ότι τα προϊόντα που περιείχαν τις εν λόγω ουσίες έχουν καταργηθεί εδώ και χρόνια, το πρόβλημα -όπως φαίνεται- παραμένει.
Πέντε χημικές ουσίες που καταστρέφουν το όζον βρίσκονται σε αυξημένα επίπεδα στην ατμόσφαιρα, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Nature Geoscience”.
Ο λόγος για τους χλωροφθοράνθρακες (CFC), τις χημικές ουσίες που επί σειρά ετών χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στην παραγωγή εκατοντάδων προϊόντων, όπως σπρέι αεροζόλ, διογκωτικά για αφρούς και υλικά συσκευασίας, διαλύτες, καθώς και στην ψύξη.
Η απαγόρευση των CFC και το πρόβλημα που παραμένει
Η παραγωγή των χλωροφθορανθράκων απαγορεύτηκε βάσει του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ το 2010, επειδή έχει αποδειχθεί ότι καταστρέφουν το προστατευτικό στρώμα του όζοντος της Γης.
Παρ’ όλα αυτά, οι εν λόγω ουσίες μπορούν ακόμη και σήμερα να απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα, καθώς χρησιμοποιούνται ως πρώτες ύλες για την παραγωγή άλλων ενώσεων, ενδιάμεσα και σε υποπροϊόντα κατά την παραγωγή άλλων χημικών ουσιών, όπως οι υδροφθοράνθρακες (HFC), οι οποίοι αναπτύχθηκαν ως υποκατάστατα για τους CFC στην ψύξη και τον κλιματισμό.
Πρόκειται για μια εξαίρεση που επιτρέπεται βάσει του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, παρόλο που είναι γενικώς αντίθετη με τους ευρύτερους στόχους του.
Τι έδειξαν οι μετρήσεις για το όζον
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε πέντε CFC με λίγες ή καθόλου γνωστές τρέχουσες χρήσεις, που έχουν ατμοσφαιρική διάρκεια ζωής που κυμαίνεται από 52 ως 640 χρόνια. Έπειτα από μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε 14 περιοχές σε όλο τον κόσμο, εκείνο που διαπιστώθηκε είναι ότι η ατμοσφαιρική συγκέντρωση των πέντε CFC έχει σημειώσει αύξηση μετά την κατάργηση της παραγωγής τους για τις περισσότερες χρήσεις το 2010, φτάνοντας σε συγκέντρωση ρεκόρ το 2020, περίοδο μάλιστα που το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη βρισκόταν σε lockdown.
Οι αυξημένες εκπομπές για τρεις από τους χλωροφθοράνθρακες στους οποίους παρατηρήθηκε αύξηση αποδίδονται εν μέρει στη χρήση τους για την παραγωγή δύο κοινών υδροφθορανθράκων, οι οποίοι χρησιμοποιούνται κυρίως στην ψύξη και τον κλιματισμό. Λιγότερο σαφή, ωστόσο, είναι τα αίτια για τους άλλους δύο CFC που εμφάνισαν αυξημένες συγκεντρώσεις στην ατμόσφαιρα, διότι δεν υπάρχουν γνωστές τρέχουσες χρήσεις γι’ αυτούς.
«Το βασικό στοιχείο είναι ότι η διαδικασία παραγωγής για κάποιες από τις χημικές ουσίες που αντικαθιστούν τους CFC ίσως να μην είναι εντελώς φιλική προς το όζον, ακόμα και αν τα ίδια τα χημικά αντικατάστασης είναι», αναφέρει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Λουκ Γουέστερν, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και στην Εθνική Διοίκηση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας.
Επί του παρόντος, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι εκπομπές από αυτές τις ουσίες δεν αποτελούν σημαντική απειλή, ούτε θέτουν σε αξιοσημείωτο κίνδυνο την ανάκτηση του όζοντος, αλλά εξακολουθούν να επηρεάζουν το κλίμα, καθώς πρόκεινται για ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου. Οι ίδιοι ανησυχούν ότι, αν η αύξησή τους δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, ενδέχεται να «ακυρωθούν» ορισμένα από τα οφέλη που επέφερε η απαγόρευσή τους στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
