Σύντομα θα πραγματοποιηθεί η εκδίκαση των πρώτων αγωγών ανθρώπων που επικαλούνται προβλήματα υγείας από τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού. Πιθανό είναι η εταιρεία Biontech να καταβάλει και τις πρώτες αποζημιώσεις.

Όποιος αρρώστησε μετά τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού, σκέφτηκε πως ίσως ευθύνεται το εμβόλιο. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, τέτοιες υποψίες απορρίπτονταν συλλήβδην, όμως τώρα οι πιθανές επιπτώσεις από τα εμβόλια λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν, ακόμη και από τον Γερμανό υπουργό Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ, ενώ αγωγές αποζημίωσης έχουν κατατεθεί εναντίον ορισμένων εταιρειών παρασκευής εμβολίων. Το ζήτημα είναι πολυσχιδές και περίπλοκο, αλλά η ουσία του έγκειται στην αιτιώδη συνάφεια.

Νομικές διαδικασίες

Η πρώτη πολιτική δίκη ήταν αρχικά προγραμματισμένη για τα τέλη Απριλίου, όμως αργότερα αναβλήθηκε για τις 7 Ιουλίου. Το περιεχόμενο της αγωγής, η οποία στρέφεται κατά της εταιρείας Biontech, περιλαμβάνει αξιώσεις αποζημίωσης για ηθική και σωματική βλάβη. Επιπροσθέτως, δύο μεγάλα δικηγορικά γραφεία φέρονται να εκπροσωπούν τριψήφιο αριθμό ατόμων σε αντίστοιχες αγωγές, με εναγόμενες διάφορες εταιρείες παραγωγής εμβολίων.

Για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού ισχύουν οι ίδιοι κανόνες ευθύνης όπως και για άλλα φάρμακα, πράγμα που σημαίνει ότι η εταιρεία μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη εάν, για παράδειγμα, υπάρχουν ελαττώματα στην παραγωγή. Η ουσία του θέματος έγκειται στην αιτιώδη συνάφεια: μπορεί η βλάβη να αποδοθεί αιτιωδώς στον εμβολιασμό;

Η στάση της παρασκευάστριας εταιρείας

Η εταιρεία Biontech τονίζει ότι «μέχρι στιγμής δεν μπορεί να αποδειχθεί αιτιώδης συνάφεια μεταξύ των παρουσιαζόμενων βλαβών στην υγεία και του εμβολιασμού σε καμία από τις περιπτώσεις που εξετάστηκαν». Εκπρόσωπος της εταιρείας, σε δηλώσεις που παραχώρησε στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ανέφερε: «Λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψη την ευθύνη μας ως παρασκευαστές εμβολίων».

Η Biontech θα εξετάσει προσεκτικά κάθε υπόθεση, υπό την απαραίτητη προϋπόθεση πως θα έχουν υποβληθεί επαρκή έγγραφα. «Κατά την αξιολόγηση της υπόθεσης, μπορούμε να βασιστούμε αποκλειστικά στα ιατρικά δεδομένα για να αξιολογήσουμε αν υπάρχει αιτιώδης συνάφεια ή όχι. Δυστυχώς, τέτοια δεδομένα πολλές φορές λείπουν».

«Αντίδραση από τον εμβολιασμό» και «βλάβες από το εμβόλιο»

Οι όροι συχνά συγχέονται. Από τη μία πλευρά, υπάρχει η «αντίδραση από τον εμβολιασμό». Πρόκειται για τυπικά συμπτώματα όπως η ερυθρότητα, το πρήξιμο ή ο πόνος στο σημείο της ένεσης. Ο πυρετός, ο πονοκέφαλος και οι πόνοι στα άκρα θεωρούνται επίσης φυσιολογικοί, εφόσον αποτελούν έκφραση της επιθυμητής αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος στο εμβόλιο.

Το Ινστιτούτο Paul Ehrlich (PEI), το οποίο είναι υπεύθυνο για την ασφάλεια των εμβολίων, θεωρεί ως «επιπλοκή του εμβολίου» μια ανεπιθύμητη αντίδραση που εμφανίζεται μετά τον εμβολιασμό, η οποία, πρώτον, μπορεί να σχετίζεται αιτιωδώς με τον εμβολιασμό και, δεύτερον, υπερβαίνει τα συμπτώματα αντίδρασης. Ως «βλάβη από το εμβόλιο» με τη στενότερη έννοια χαρακτηρίζονται «οι υγειονομικές και οικονομικές συνέπειες» αυτής της επιπλοκής.

Οι «σοβαρές παρενέργειες» ορίζονται νομικά ως επιπτώσεις του εμβολίου «που είναι θανατηφόρες ή απειλητικές για τη ζωή, απαιτούν νοσηλεία ή παράταση της νοσηλείας, οδηγούν σε μόνιμη ή σοβαρή αναπηρία, ανικανότητα και συγγενείς ή γενετικές ανωμαλίες».

Γνωστές επιπτώσεις του εμβολιασμού

Το PEI απαριθμεί τις ακόλουθες σοβαρές επιπλοκές του εμβολιασμού: την καρδιακή νόσο μυοπερικαρδίτιδα, ενδεχόμενες θρομβώσεις στον εγκέφαλο ή και σε άλλα σημεία του σώματος, την παράλυση του προσώπου, ένα είδος μυϊκής αδυναμίας που ονομάζεται σύνδρομο Guillain-Barré και την εξασθένιση της ακοής. Σύμφωνα με τα στοιχεία του PEI, όλες είναι «σπάνιες» (ένα κρούσμα ανά 1.000 έως 10.000 εμβολιασμούς) ή «πολύ σπάνιες» (λιγότερο από ένα κρούσμα ανά 10.000 εμβολιασμούς).

Σύμφωνα με την τελευταία λεπτομερή έκθεση του ινστιτούτου, παρατηρήθηκαν 120 περιπτώσεις στις οποίες αναγνωρίστηκε «πιθανή ή ενδεχόμενη αιτιώδης σχέση» μεταξύ ενός θανάτου και του εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού.

Τα ύποπτα κρούσματα που καταμετρήθηκαν

Από τότε που ξεκίνησε ο εμβολιασμός, έχουν γίνει συνολικά 183.000.000 εμβολιασμοί κατά του κορωνοϊού, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Robert Koch. Το ποσοστό των αναφορών ήταν 1,8 ανά 1.000 δόσεις εμβολίου, ενώ για τις ύποπτες περιπτώσεις σοβαρών ανεπιθύμητων παρενεργειών και επιπλοκών ήταν 0,3 αναφορές ανά 1.000 δόσεις εμβολίου.

Τα μέσα ενημέρωσης δημοσιεύουν επανειλημμένως δραματικά περιστατικά, όπως για παράδειγμα την περίπτωση μιας έφηβης πρώην αθλήτριας που κινδύνευσε η ζωή της μετά τη δεύτερη δόση εμβολιασμού και τώρα βρίσκεται σε αναπηρικό καροτσάκι. «Ωστόσο, σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα, περιπτώσεις όπως αυτή είναι τόσο σπάνιες που δεν καταγράφονται ως στατιστικό φαινόμενο», δήλωσε στην εφημερίδα “Die Zeit” ο Λάιφ Έρικ Σάντερ, ερευνητής εμβολίων και επικεφαλής της κλινικής για τις λοιμώδεις νόσους στο Charité του Βερολίνου, εξηγώντας πως, εάν υπήρχε συσσώρευση τέτοιων περιστατικών, αυτό θα είχε παρατηρηθεί στα δεδομένα του PEI και – με περισσότερες από 13 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολιασμού παγκοσμίως – ακόμη περισσότερο στα διεθνή δεδομένα. Και αυτό δεν συμβαίνει.

Το ενδεχόμενο αποσιώπησης περιστατικών

Όσοι τάσσονται κατά των εμβολίων κατά του κορωνοϊού ισχυρίζονται πως υπάρχει το ενδεχόμενο αποσιώπησης περιστατικών. Το 2022, για παράδειγμα, υποστηρίχθηκε πως οι ιδιώτες γιατροί είχαν αντιληφθεί παρενέργειες των εμβολιασμών σε 2,5 εκατομμύρια περιπτώσεις. Αυτό θα προκαλούσε προβλήματα στο 1,5% επί του συνόλου των εμβολιασμών κατά του Covid-19. Στην περίπτωση των συμβατικών εμβολιασμών, πριν από τη χρήση mRNA εμβολίων, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 0,3%.

Οι fact-checkers κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι σ’ αυτήν την περίπτωση εξομοιώθηκαν διαφορετικά πράγματα και εξήχθησαν λανθασμένα συμπεράσματα. Για παράδειγμα, οι αβλαβείς αντιδράσεις των εμβολίων, οι οποίες είναι συχνές και οι σοβαρές επιπλοκές των εμβολίων, οι οποίες είναι πολύ σπάνιες, συναθροίστηκαν.

Έχουν δοθεί αποζημιώσεις μέχρι στιγμής;

Αρκετές εκατοντάδες άτομα έχουν λάβει συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Κατ’ ουσίαν, δεν πρόκεινται για αποζημιώσεις, αλλά για παροχές από τις αρμόδιες υπηρεσίες συντάξεων των κρατιδίων. Εάν η σχετική αίτηση απορριφθεί, ο αιτών μπορεί να προσφύγει κατά της απόφασης δικαστικά. Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν η βλάβη προκλήθηκε αιτιωδώς από αυτόν. Σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Zeitung, μέχρι τα μέσα Μαρτίου 2023 κατατέθηκαν 6.600 αιτήσεις για συνταξιοδοτικές παροχές λόγω βλάβης από εμβόλιο κατά του κορωνοϊού σε 13 από τα 16 ομοσπονδιακά κρατίδια. Από αυτές, οι 284 έγιναν αποδεκτές.

Τι είναι το Post – Vac;

O όρος Post-Vac αφορά τις επιπτώσεις που παρατηρούνται μετά από τον εμβολιασμό. Σε γενικές γραμμές, πρόκεινται για συμπτώματα που ενδέχεται να εκδηλωθούν και μετά από άλλες λοιμώξεις. Ο καθηγητής Μπέρνχαρντ Σίφερ, επικεφαλής εξωτερικού ιατρείου στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Μάρμπουργκ, εξηγεί πως «είναι αδύνατον να εξαχθεί με την πρώτη εξέταση συμπέρασμα για το εάν πράγματι τα συμπτώματα οφείλονται στον εμβολιασμό». Επίσης, δεν πρέπει να ελέγχεται μονάχα η αιτιώδης συνάφεια, αλλά και να τελείται η διάκριση μεταξύ όσων απλώς εμβολιάστηκαν και εκείνων που, πέραν του εμβολιασμού, είχαν νοσήσει και με κορωνοϊό.

Η αντίδραση των πολιτικών – Στροφή 180 μοιρών

Ο υπουργός Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ υποσχέθηκε πως η πολιτεία θα μεριμνήσει για όσους παρουσίασαν μακροχρόνιες βλάβες από τη μόλυνση ή τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού. Ο Λάουτερμπαχ ανακοίνωσε τον Μάρτιο στην εκπομπή “heute journal” του ZDF ότι θα δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα που θα αποκσοπεί στη διερεύνηση των επιπτώσεων του Long-Covid και του Post-Vac και τη βελτίωση της περίθαλψης των πασχόντων.

Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις ενός εμβολιασμού θα πρέπει να αναγνωριστούν ταχύτερα. Οι σχολιαστές, πάντως, θεώρησαν πως πρόκειται για στροφή 180 μοιρών από τον υπουργό, ο οποίος στο παρελθόν τόνιζε την ασφάλεια των εμβολίων κατά του κορωνοϊού.

Με πληροφορίες από Deutsche Welle