Ακούστε το άρθρο στο Spotify:

Η πληροφορία ακροβατεί στα όρια μεταξύ του παράδοξου και του απίθανου. Ανάμεσα στις εκατοντάδες διαφορετικές ράτσες σκύλων που υπάρχουν στον πλανήτη, διακρίνεται μία που παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο και, ομολογουμένως, μοναδικό και αξιοπερίεργο χαρακτηριστικό που δικαιωματικά την καθιστά ξεχωριστή.

Ένα χαρακτηριστικό που πάει κόντρα σ’ αυτό που όλοι, ζωόφιλοι και μη, γνωρίζουν πολύ καλά ότι αρέσκονται να κάνουν οι σκύλοι. Κι αυτό, φυσικά, είναι το να γαυγίζουν. Και δεν είναι μόνο ότι τους αρέσει. Είναι μέρος της φύσης τους. Μέρος του τρόπου που έχουν μάθει – αλλά και που τους υποδεικνύεται από τα ένστικτά τους- να επικοινωνούν.

Ο λόγος για τα Μπασέντζι (“Basenji”) ή αλλιώς «τα σκυλιά που δε γαυγίζουν».

Γενικά χαρακτηριστικά

Τα Μπασέντζι κατατάσσονται ως κυνηγόσκυλα και πρόκεινται για σκυλιά μικρού έως μεσαίου μεγέθους. Το βάρος τους κυμαίνεται από 9 έως 12 κιλά, ενώ το ύψος τους κυμαίνεται από 38 έως 43 εκατοστά, με τα θηλυκά να καταλαμβάνουν το κατώτερο και τα αρσενικά το ανώτερο όριο.

Το κοντό τρίχωμά τους είναι μονόχρωμο ή δίχρωμο, σπάνια παρουσιάζει τρία χρώματα, ενώ τα πιο κοινά χρώματα που παρατηρούνται είναι το πυρόξανθο, το ανοιχτό πορτοκαλί, το καφέ, το λευκό ή και το μαύρο – αν και συνήθως σ’ αυτήν την περίπτωση αναφέρονται ως «Μαύρα Μπασέντζι»-, καθώς και συνδυασμοί των παραπάνω χρωμάτων. Η πιο κοινή εμφάνισή του τριχώματός τους είναι η δίχρωμη που συνδυάζει το πυρόξανθο ή το πορτοκαλί και το λευκό.

Αναφορικά με ορισμένα ανατομικά χαρακτηριστικά τους, έχουν μακριά και πλακουτσωτή μύτη, ανασηκωμένα αυτιά, δυνατά και μυώδη πόδια και κοντή φουντωτή ουρά, η οποία συνήθως είναι σφιχτά τυλιγμένη και παρουσιάζει κλίση προς το κεφάλι. Επίσης, ένα ακόμη ευδιάκριτο χαρακτηριστικό τους είναι το ρυτιδωμένο μέτωπό τους, πράγμα που τα κάνει να φαίνονται πιο εκφραστικά από άλλες ράτσες σκύλων.

Προέλευση

Τα Μπασέντζι είχαν πιθανώς εκτραφεί ως σκύλοι συντροφιάς για τους Φαραώ, καθώς απεικονίσεις τους συναντώνται στις πυραμίδες της Αιγύπτου, ενώ απεικονίζονται και σε ιερογλυφικά στη Λιβύη. Θεωρούνται ότι ανήκουν στις αρχαιότερες ράτσες σκύλων. Κάποιοι, μάλιστα, πιστεύουν ότι πρόκεινται ακόμη και για την αρχαιότερη ράτσα σκύλων στον κόσμο. Πιστεύεται ότι με την πάροδο του χρόνου μεταφέρθηκαν στην Κεντρική Αφρική, όπου και χρησιμοποιούνταν για το κυνήγι αρουραίων στο Κονγκό, οι οποίοι αποτελούσαν σοβαρή απειλή για τα κτηνοτροφεία των ιθαγενών.

Η συγκεκριμένη ράτσα άρχισε να γίνεται γνωστή και στο Δυτικό Κόσμο μετά τη Βικτωριανή εποχή, όταν και ορισμένοι Αφρικανοί εξερευνητές άρχισαν να διηγούνται ιστορίες για μια ράτσα «σκύλου που δε γαυγίζει». Πέραν της βοήθειας που παρείχαν στην εξόντωση των αρουραίων, χρησιμοποιούνταν και ως φύλακες, συνδράμοντας στην επιβίωση των ιδιοκτητών τους. Εκφέρεται, επίσης, η άποψη ότι τα σκυλιά αυτά «έχασαν» την ικανότητά τους να γαυγίζουν με την πάροδο του χρόνου , επειδή έμαθαν ή συνήθισαν να παραμένουν σιωπηλά για να μην προδίδουν τη θέση των ανθρώπων σε κάθε είδους πιθανούς εχθρούς.

Προσωπικότητα

Όπως ήδη αναφέρθηκε, το πιο αξιοπερίεργο χαρακτηριστικό των σκύλων της συγκεκριμένης ράτσας είναι ότι δε γαυγίζουν, αλλά σ’ αυτό θα αναφερθούμε στο τέλος του παρόντος άρθρου. Κι ενώ δε γαυγίζουν, μπορούν να φωνάξουν όταν είναι ενθουσιασμένα ή, γενικώς, όταν θέλουν να χρησιμοποιήσουν ήχο για να εκφραστούν.

Χαρακτηρίζονται ως ήσυχα, ευφυή και ανεξάρτητα σκυλιά, δραστήρια και πιστά στους ιδιοκτήτες τους, ενώ πολλοί τα παρομοιάζουν με τις γάτες, εξαιτίας της έντονης επιθυμίας που τα διακατέχει να παραμένουν καθαρά, κάνοντάς τα να γλείφονται και να καθαρίζονται διαρκώς, με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζονται ως άοσμα σκυλιά. Μία ακόμα ομοιότητά τους με τις γάτες έγκειται στο γεγονός ότι είναι ικανοί αναρριχητές και μπορούν να σκαρφαλώνουν σε δέντρα και φράχτες, θυμίζοντας την ευελιξία των αιλουροειδών, χωρίς ωστόσο να την φτάνουν. Συμπεριφέρονται πολύ τρυφερά στους αγαπημένους τους και συχνά επιδεικνύουν αδιαφορία προς τους ξένους.

Μπασέντζι σκαρφαλώνει σε δέντρο (Video credit:Rob Freedman)

Η συναναστροφή τους με άλλα σκυλιά πρόκειται για ένα απαιτητικό κομμάτι για τους ιδιοκτήτες τους, καθώς ήδη από πολύ μικρή ηλικία τείνουν να διαφωνούν συνεχώς και να τσακώνονται. Είναι, ίσως, πιθανότερο να τα πηγαίνουν καλά με τους ανθρώπους που γνωρίζουν, και ειδικά με τους αγαπημένους τους, παρά με άλλα σκυλιά ή άλλα κατοικίδια που ζουν στο ίδιο σπίτι. Συνεπώς, είναι επιτακτική ανάγκη να κοινωνικοποιούνται από μικρή ηλικία, ώστε να υποχωρήσει σταδιακά, όσο είναι δυνατόν, η προδιάθεσή τους για διαφωνίες.

Υγεία – Παθήσεις

Κληρονομικές παθήσεις που συχνά παρουσιάζονται στα Μπασέντζι αποτελούν ένας τύπος νεφροπάθειας, γνωστός ως «Σύνδρομο Fanconi» και μια μορφή αναιμίας. Υπάρχουν, ωστόσο, εξετάσεις για την ανίχνευση και των δύο παθήσεων. Επιπλέον, ενίοτε πάσχουν από κληρονομικές οφθαλμολογικές διαταραχές, οι οποίες εμφανίζονται σε διάφορες ράτσες σκύλων. Συνεπώς, ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος κρίνεται απαραίτητος, όπως και οι γενετικοί έλεγχοι πριν την αναπαραγωγή τους.

Άσκηση και διατροφή

Τα εν λόγω σκυλιά εκτράφηκαν με κύριο μέλημα το κυνήγι σε απαιτητικό έδαφος. Χρειάζονται καθημερινή άσκηση, διάρκειας τουλάχιστον μιας ώρας ή και για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, εάν μπορείτε να του το προσφέρετε, καθώς έχουν την αντοχή για να τα καταφέρουν. Η άσκηση, έστω για μία ώρα καθημερινά, είναι σημαντική για τα Μπασέντζι, προκειμένου να διατηρούν την υγεία τόσο του σώματος, όσο και του μυαλού τους.

Εν τούτοις, θα πρέπει να επιδεικνύετε ιδιαίτερη προσοχή στη βόλτα σας μαζί τους, καθώς έχουν σχετικά χαμηλή αίσθηση των κινδύνων του δρόμου συγκριτικά με άλλες ράτσες σκύλων, γεγονός που τα κάνει να κινδυνεύουν εάν κάνετε τη βόλτα σας ή τα εκπαιδεύετε σε μέρη απ’ όπου διέρχονται οχήματα.

Πρέπει να αναφερθεί, ακόμα, ότι πρόκεινται για σκυλιά που δεν είναι «εύκολα» στην εκπαίδευση, αλλά να θυμάστε ότι είναι πολύ σημαντικό να δραστηριοποιούνται. Αν δεν μπορείτε να τα βγάζετε καθημερινά βόλτα σε μέρη όπου μπορούν να τρέξουν, θα πρέπει να φροντίσετε να συμμετέχουν σε κάποιο άθλημα για σκύλους, ώστε να διατηρούν τη σωματική και πνευματική τους υγεία.

Αναφορικά με τη διατροφή τους, ισχύει γενικά ότι οι πιο μικρόσωμοι σκύλοι έχουν γρηγορότερο μεταβολισμό, που σημαίνει ότι αξιοποιούν ενέργεια – ή διαφορετικά, «καίνε» θερμίδες- με πιο έντονο ρυθμό, αν και λόγω του μικρού τους στομάχου είναι προτιμότερο να καταναλώνουν συχνά γεύματα και σε μικρές ποσότητες. Οι τροφές για μικρόσωμες ράτσες (όπως και για τις υπόλοιπες) είναι ειδικά σχεδιασμένες, περιέχουν τα κατάλληλα επίπεδα βασικών θρεπτικών συστατικών και μικρότερου μεγέθους κροκέτες, κατάλληλες για μικρότερα στόματα. Το μέγεθος βοηθάει, πέρα από τη μάσηση της τροφής, και στην πέψη.

Περιποίηση – Φροντίδα

Τα Μπασέντζι αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της περιποίησης και της συντήρησής τους από μόνα τους. Προκειμένου το κοντό, κομψό και λεπτό τρίχωμά τους να παραμένει υγιές, αρκεί η περιποίηση μια φορά την εβδομάδα με ειδικό γάντι, ώστε να απομακρύνονται οι νεκρές τρίχες. Τα αυτιά και τα νύχια τους μπορούν να ελέγχονται περιοδικά. Παρότι καθαρίζουν μόνα τους το τρίχωμά τους, θα πρέπει να φροντίζουμε και για τακτικό μπάνιο με ειδικό σαμπουάν για σκύλους, για βαθύτερο καθαρισμό, σύμφωνα πάντα με τις συστάσεις του κτηνιάτρου. Πέραν αυτών, τα υπόλοιπα είναι ικανά να τα αναλάβουν και να τα φέρουν εις πέρας από μόνα τους.

Το πιο αξιοπερίεργο χαρακτηριστικό τους

Με μεγάλη διαφορά από τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους, το πιο αξιοπερίεργο από αυτά είναι το γεγονός ότι δε γαυγίζουν, γι’ αυτό και είναι γνωστά ως «τα σκυλιά που δε γαυγίζουν», ακόμη και σε ανθρώπους που δε γνωρίζουν την ονομασία της ράτσας τους. Τα σκυλιά αυτά, λοιπόν, δεν το “έχουν” στο DNA τους να γαυγίζουν. Κι ενώ υπάρχουν κι άλλες ράτσες σκύλων που δε γαυγίζουν και τόσο, τα συγκεκριμένα δεν είναι ότι δε γαυγίζουν πολύ. Κυριολεκτικά, δε γαυγίζουν καθόλου. Κι αυτό, επειδή απλώς δε μπορούν. Η ασυνήθιστη ανατομία και το σχήμα του λάρυγγά τους είναι τέτοια που, ουσιαστικά, το καθιστούν αδύνατο για εκείνα να γαυγίσουν.

Ωστόσο, μπορούν να παράξουν ήχους, τους οποίους ορισμένοι τους παρομοιάζουν με κλάμα μωρού ή ακόμη και με το λάλημα του πετεινού. Πιο εύστοχα, και ίσως πιο “προσγειωμένα”, θα λέγαμε ότι ο ήχος που βγάζουν όταν θέλουν να “μιλήσουν” θυμίζει περισσότερο το παραπονεμένο κλάμα των περισσότερων ρατσών σκύλων, ενώ άλλες φορές μοιάζει πολύ με το αλύχτισμα ή «ουρλιαχτό» των λυκόσκυλων ή των λύκων, αλλά σε χαμηλότερες συχνότητες ήχου. Ο χαρακτηριστικότερος ήχος που παράγουν αναφέρεται συνήθως ως «μπαρού» (“baroo”).

Video credit: Riccardo S

Να υιοθετήσω ένα Μπασέντζι;

Αν αναρωτιέστε αν ένα Μπασέντζι θα ήταν μια καλή επιλογή για εσάς, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι, σε γενικές γραμμές, ταιριάζει σε ιδιοκτήτες με περισσότερη εμπειρία, εξαιτίας της δραστήριας και ενίοτε παράξενης προσωπικότητάς του, ενώ θα πρέπει, ακόμα, να βεβαιωθείτε ότι το πρόγραμμά σας δεν είναι “φορτωμένο”, αφού απαιτείται τουλάχιστον μια ώρα άσκησης ή βόλτας καθημερινά.

Πρόκειται για μία μη υποαλλεργική ράτσα και η περιποίηση μια φορά την εβδομάδα είναι αρκετή. Σχετικά με το αν είναι σκύλος φύλακας, οι απόψεις διίστανται, αλλά θα μπορούσε να αναλάβει αυτόν το ρόλο με κατάλληλη εκπαίδευση, η οποία θεωρείται απαιτητική σε σχέση με την εκπαίδευση άλλων ρατσών σκύλων. Ακόμη και σ’ αυτήν την περίπτωση, όμως, υπάρχουν άλλες ράτσες σκύλων που θα έφερναν εις πέρας τη συγκεκριμένη εργασία με λιγότερη και λιγότερο απαιτητική εκπαίδευση, καθώς και με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Είναι, τέλος, πολύ σημαντικό να θυμάστε ότι η εκπαίδευση σε πολλές περιπτώσεις κρίνεται απαραίτητη, προκειμένου ένα Μπασέντζι να είναι φιλικό με άλλα κατοικίδια. Το ίδιο ισχύει και για τη συμβίωσή τους με τα παιδιά. Επομένως, εάν έχετε άλλα κατοικίδια ή παιδιά στο σπίτι και δε σκοπεύετε να ασχοληθείτε με την εκπαίδευσή του ή να την αναθέσετε σε έναν επαγγελματία, καλό θα ήταν να υιοθετήσετε ένα σκύλο πιο «εύκολης» ράτσας σε ό,τι έχει να κάνει με τη συμπεριφορά.

«Συζήτηση» με ένα Μπασέντζι (Video credit: Reela Rosin)