Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ διαπίστωσε ότι, εκτός από τις δονήσεις του εδάφους, τα φίδια μπορούν να ακούσουν τον αερομεταφερόμενο ήχο και να αντιδράσουν σε αυτόν.

Οι μέθοδοι της έρευνας

Η Δρ Χριστίνα Ζντένεκ από τη Σχολή Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ, σε συνεργασία με τον καθηγητή Ντάμιαν Καντούσο του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ (QUT), έπαιξαν τρεις διαφορετικές ηχητικές συχνότητες σε υπό αιχμαλωσία εκτρεφόμενα φίδια σε ένα δωμάτιο με ηχομόνωση και παρατήρησαν τις αντιδράσεις τους.

Σύμφωνα με τη Δρ. Ζντένεκ, λόγω του ότι τα φίδια δε διαθέτουν εξωτερικά αυτιά, οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι είναι κουφά και ότι το μόνο που μπορούν να αισθανθούν είναι οι δονήσεις μέσω του εδάφους στο εσωτερικό του σώματός τους. Εντούτοις, η ίδια σημειώνει ότι τα ευρήματά τους δεν είναι σύμφωνα με την προαναφερθείσα άποψη. Και εξηγεί: « Η έρευνά μας -η πρώτη του είδους της που χρησιμοποίησε μη αναισθητοποιημένα, ελεύθερα κινούμενα φίδια- διαπίστωσε ότι (τα φίδια) αντιδρούν στα ηχητικά κύματα που ταξιδεύουν μέσω του αέρα, και ενδεχομένως και στις ανθρώπινες φωνές».

Στη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο PLOS ONE συμμετείχαν 19 φίδια από 5 διαφορετικές οικογένειες γονιδίων που απαντώνται στα ερπετά. Η Δρ. Ζντένεκ εξηγεί ότι ο ένας από τους ήχους που έπαιξαν στα ερπετά παρήγαγε δονήσεις στο έδαφος, ενώ οι άλλοι δύο ήταν μόνο αερομεταφερόμενοι και δεν παρήγαγαν δονήσεις. Τοιουτοτρόπως, οι ερευνητές ήταν σε θέση να δοκιμάσουν και τους δύο τύπους «ακοής»: την ακουστική ακοή μέσω των λεπίων της κοιλιάς των φιδιών, καθώς και την αερομεταφερόμενη μέσω του εσωτερικού αυτιού τους.

Τα ευρήματα της μελέτης

Βάσει των προκυψάντων αποτελεσμάτων, φαίνεται ότι οι αντιδράσεις των φιδιών στους ήχους εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το γένος τους, δηλαδή ουσιαστικά από την οικογένεια γονιδίων που διαθέτουν. «Μόνο ο πύθωνας “woma” (Aspidites ramsayi) εμφάνισε την τάση να κινείται προς τον ήχο, ενώ τα “taipans” (Oxyuranus microlepidotus), τα καφέ φίδια και κυρίως τα θανατηφόρα φίδια Acanthophis antarcticus, ήταν πιθανότερο να απομακρυνθούν από αυτόν», αναφέρει η Δρ Ζντένεκ.

Πέραν αυτής της γενικής διάκρισης συμπεριφοράς βάσει της απομάκρυνσης από τον ήχο ή της προσέγγισης αυτού, η επιστήμονας σημειώνει, επίσης, ότι οι συμπεριφορικές αντιδράσεις διαφοροποιούνταν περαιτέρω ανάμεσα στα είδη ως προς τις αμυντικές και επιφυλακτικές αντιδράσεις τους στον ήχο. Για παράδειγμα, τα φίδια Oxyuranus microlepidotus φάνηκε ότι είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν την παραπάνω συμπεριφορά.

Σύμφωνα με την ερευνήτρια, οι διαφορετικές αντιδράσεις πιθανώς οφείλονται σε εξελικτικές πιέσεις εκατομμυρίων ετών, οι οποίες βοηθούν στην επιβίωση και στην αναπαραγωγή. Η ίδια εξηγεί: «Για παράδειγμα, οι πύθωνες “woma” είναι μεγάλου μεγέθους νυκτόβια φίδια που κινδυνεύουν από λιγότερους θηρευτές συγκριτικά με τα μικρότερα είδη, και πιθανώς δεν χρειάζεται να είναι τόσο προσεκτικά, οπότε τείνουν να προσεγγίζουν τον ήχο. Όμως στην περίπτωση των “taipans”, ενδεχομένως επειδή ανησυχούν για τα αρπακτικά, καθώς κι επειδή κυνηγούν ενεργά τη λεία τους, οι αισθήσεις τους φαίνεται να είναι πολύ πιο ευαίσθητες».

Η ερευνήτρια δηλώνει ότι τα ευρήματα αμφισβητούν την υπόθεση ότι τα φίδια δεν μπορούν ν’ ακούσουν ήχους, όπως είναι οι φωνές των ανθρώπων που μιλούν ή φωνάζουν. Επιπροσθέτως, θεωρεί ότι αυτά θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν την άποψη για το πώς τα φίδια αντιδρούν στον ήχο. «Γνωρίζουμε πολύ λίγα για τον τρόπο με τον οποίο τα περισσότερα είδη φιδιών προσανατολίζονται σε τοπία και διαχειρίζονται καταστάσεις ανά τον κόσμο», σχολιάζει η ίδια.

Και καταλήγει αναφέροντας: «Η μελέτη μας καταδεικνύει ότι ο ήχος μπορεί να αποτελεί σημαντικό μέρος του αισθητηριακού τους ρεπερτορίου.(…) Τα φίδια είναι πολύ ευάλωτα, δειλά πλάσματα που τις περισσότερες φορές κρύβονται. Έχουμε πολλά ακόμη να μάθουμε γι’ αυτά».

Πηγή: University of Queensland