Περισσότερα από 35 χρόνια μετά το χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα στον κόσμο, τα σκυλιά του Τσέρνομπιλ περιφέρονται ανάμεσα σε ετοιμόρροπα, εγκαταλελειμμένα κτίρια, μέσα και γύρω από το κλειστό εργοστάσιο, ενώ με κάποιον τρόπο εξακολουθούν να βρίσκουν τροφή, να αναπαράγονται και να επιβιώνουν.
Η μελέτη και το κρίσιμο ερώτημα
Η μελέτη των σκύλων αυτών θα μπορούσε να διδάξει τους ανθρώπους νέους τρόπους να ζουν και να επιβιώνουν ακόμη και στα πιο σκληρά και υποβαθμισμένα περιβάλλοντα, σύμφωνα με τους επιστήμονες οι οποίοι αποφάσισαν να διεξάγουν σχετική έρευνα.
Η μελέτη που οι ίδιοι εκπόνησαν δημοσιεύθηκε την Παρασκευή στο περιοδικό Science Advances και αποτελεί την πρώτη του είδους της, ενώ οι ίδιοι δηλώνουν ότι ελπίζουν να ακολουθήσει μια σειρά αντίστοιχων γενετικών ερευνών, θεωρώντας ότι τα ευρήματα, τόσο της δικής τους μελέτης όσο και των επόμενων, δύνανται να παρέχουν ουσιαστική, πρακτικά χρήσιμη και εφαρμόσιμη γνώση.
Στο πλαίσιο της έρευνας, μελετήθηκαν 302 σκύλοι που ζουν ελεύθερα σε μια επισήμως καθορισμένη «ζώνη αποκλεισμού», η οποία αποτελεί ουσιαστικά την περιοχή που εκκενώθηκε περιμετρικά του τόπου όπου σημειώθηκε η καταστροφή. Εντοπίσθηκαν πληθυσμοί των οποίων τα διαφορετικά επίπεδα έκθεσης στην ακτινοβολία ενδεχομένως τους έχουν καταστήσει γενετικά διαφορετικούς μεταξύ τους, αλλά και διαφορετικούς από άλλους πληθυσμούς σκύλων παγκοσμίως.
Η γενετίστρια Δρ Ελέιν Οστράντερ του Εθνικού Ινστιτούτου Ερευνών Ανθρωπίνου Γονιδιώματος (NHGRI) στο Μέριλαντ των ΗΠΑ, η οποία συμμετείχε στη μελέτη, αναφέρει ότι αξιοποιώντας τα ευρήματά τους οι επιστήμονες έχουν τη «χρυσή ευκαιρία» να θέσουν τις βάσεις για την απάντηση του εξής κρίσιμου ερωτήματος: «Πώς επιβιώνεις σε ένα τόσο εχθρικό για την υγεία περιβάλλον, όπως και αυτό, για 15 γενιές;»
Τα σκυλιά ως ένα «απίστευτο εργαλείο» κατανόησης
Ο συνάδελφός της και επίσης συγγραφέας της εργασίας, Τιμ Μουσό, καθηγητής Βιολογικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας, δήλωσε ότι τα σκυλιά αποτελούν ένα «απίστευτο εργαλείο» στην εξέταση και την κατανόηση των επιπτώσεων ενός τέτοιου περιβάλλοντος στο σύνολο των θηλαστικών του πλανήτη.
Το περιβάλλον του Τσέρνομπιλ είναι μοναδικά βίαιο. Στις 26 Απριλίου 1986, η έκρηξη και η επακόλουθη πυρκαγιά στον ουκρανικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής προκάλεσε την έκλυση ραδιενεργών καταλοίπων, τα οποία σκορπίστηκαν στο περιβάλλον και την ατμόσφαιρα. Τριάντα εργάτες έχασαν ακαριαία τη ζωή τους, ενώ ο μακροπρόθεσμος απολογισμός των νεκρών από τη δηλητηρίαση εξαιτίας της ραδιενέργειας εκτιμάται ότι ανέρχεται σε χιλιάδες.
Οι ερευνητές λένε ότι τα περισσότερα από τα σκυλιά που μελετούν φαίνεται να είναι απόγονοι κατοικίδιων ζώων, και συγκεκριμένα εκείνων που οι κάτοικοι της περιοχής αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν όταν χρειάστηκε να την εκκενώσουν.
Ο Μουσό εργάζεται στην περιοχή του Τσέρνομπιλ ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όμως η συλλογή αίματος από τα σκυλιά ξεκίνησε μόλις το 2007. Ορισμένα από αυτά ζουν στο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας, ένα δυστοπικό, βιομηχανικό περιβάλλον. Άλλα βρίσκονται περίπου 15 χιλιόμετρα (9 μίλια) ή 45 χιλιόμετρα (28 μίλια) μακριά.
Στην αρχή, αναφέρει η Οστράντερ, οι ερευνητές θεωρούσαν ότι τα σκυλιά θα έχουν αναμειχθεί σε τέτοιο βαθμό με την πάροδο του χρόνου, που δε θα ήταν δυνατό να εντοπιστούν διαφορές μεταξύ τους. Εντούτοις, μέσω αναλύσεων DNA, εύκολα αναγνωρίσθηκαν σημάδια μέσω των οποίων μπορούσαν να διαχωριστούν τα σκυλιά που ζούσαν σε περιοχές με υψηλά, χαμηλά και μεσαία επίπεδα έκθεσης σε ακτινοβολία.
«Αυτό ήταν ένα τεράστιο ορόσημο για εμάς. Και το εκπληκτικό είναι ότι μπορούμε να αναγνωρίσουμε ακόμη και οικογένειες -περίπου 15 διαφορετικές», δήλωσε η ίδια. Τώρα, οι ερευνητές μπορούν να αρχίσουν να αναζητούν αλλοιώσεις στο DNA. «Μπορούμε να τις συγκρίνουμε και να πούμε: Ok, τι είναι διαφορετικό, τι έχει αλλάξει, τι έχει μεταλλαχθεί, τι έχει εξελιχθεί, τι μας βοηθάει, τι μας βλάπτει σε επίπεδο DNA;» εξήγησε η Δρ Οστράντερ. Βέβαια, σ’ αυτές τις αλλαγές θα περιλαμβάνονται τόσο καθοριστικές όσο και λιγότερο σημαντικές αλλαγές στο γενετικό υλικό, οι οποίες θα πρέπει επίσης να διαχωριστούν.
Η πρακτική σημασία των ευρημάτων
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η εν λόγω έρευνα μπορεί να έχει μελλοντικά ευρείες εφαρμογές, παρέχοντας πληροφορίες για το πώς τα ζώα και οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν, σήμερα αλλά και στο μέλλον, σε περιοχές οι οποίες δέχονται «αδιάκοπη περιβαλλοντική επίθεση» ή ακόμη και στο υψηλής ακτινοβολίας περιβάλλον του διαστήματος.
Η Δρ Κάρι Έκενστεντ, κτηνίατρος που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Πέρντιου των ΗΠΑ, η οποία ωστόσο δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι πρόκειται για ένα πρώτο βήμα προς την απάντηση σημαντικών ερωτημάτων σχετικά με το πώς η συνεχής έκθεση σε υψηλότερα επίπεδα ακτινοβολίας επηρεάζει τα μεγάλα θηλαστικά. Ένα από τα ερωτήματα αυτά αφορά, για παράδειγμα, τον ρυθμό με τον οποίο αλλάζει το γονιδίωμά τους.
Οι ερευνητές έχουν ήδη ξεκινήσει τη συνέχεια της έρευνας, κατά την οποία θα περάσουν περισσότερο χρόνο με τα σκυλιά που ζουν στην περιοχή που απέχει περίπου 100 χιλιόμετρα από το Κίεβο. Ο Μουσό δήλωσε ότι ο ίδιος και οι συνάδελφοί του βρέθηκαν εκεί τελευταία φορά των περασμένο Οκτώβριο και δεν παρατήρησαν καμία δραστηριότητα που να σχετίζεται με τον πόλεμο. Σύμφωνα με τον ίδιο μάλιστα, οι ερευνητές έχουν έρθει κοντά με κάποια από τα σκυλιά, ονομάζοντας ένα από αυτά Prancer (αναπηδών), επειδή χοροπηδάει με ενθουσιασμό όταν συναντά ανθρώπους. «Παρότι είναι άγρια, εξακολουθούν να απολαμβάνουν πολύ την ανθρώπινη αλληλεπίδραση, ειδικά όταν υπάρχει φαγητό», ανέφερε.
Πηγή – Έρευνα: “The dogs of Chernobyl: Demographic insights into populations inhabiting the nuclear exclusion zone”
