Αναπόφευκτα φαίνεται πως είναι πλέον τα καλοκαίρια χωρίς πάγο, ακόμη κι αν η ανθρωπότητα επιλέξει να δράσει αποφασιστικά και να λάβει αποφάσεις που οδηγούν σε απότομες περικοπές των εκπομπών. Και καλοκαίρι χωρίς πάγο σημαίνει πιο ακραίοι καύσωνες και εκδήλωση πλημμυρών.
Ο Αρκτικός Ωκεανός καταλαμβάνει περισσότερα από 15 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα (περίπου 6 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια) περιμετρικά τού Βόρειου Πόλου τής Γης. Ιστορικά, το μεγαλύτερο μέρος τής επιφάνειας τού Αρκτικού Ωκεανού παρέμενε καλυμμένο με πάγο καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, αλλά γύρω από τον πάγο που διατηρείται όλο τον χρόνο υπήρχε κι ένα περιθώριο εποχιακού πάγου που έλιωνε με τον ερχομό τού καλοκαιριού. Σημειωτέον, η μέγιστη έκταση των πάγων τής Αρκτικής παρατηρείται τον Μάρτιο, ενώ η ελάχιστη τον Σεπτέμβριο.
Οι διαπιστώσεις μιας νέας μελέτης
Το πρώτο καλοκαίρι κατά το οποίο όλος ο θαλάσσιος, πλωτός πάγος τής Αρκτικής θα έχει τηχθεί φαίνεται πως δεν είναι μακριά. Σε μία προσφάτως δημοσιευθείσα ερευνητική εργασία, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί εντός της δεκαετίας τού 2030, δηλαδή περίπου μία δεκαετία νωρίτερα απ’ ό,τι υποστήριζαν προηγούμενες εκτιμήσεις.
Τα ευρήματα της έρευνας, η οποία δημοσιεύθηκε την Τρίτη στην επιθεώρηση Nature Communications, καταδεικνύουν ότι αυτή η στιγμή ορόσημο για την κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να αποτελέσει πραγματικότητα ακόμη κι αν όλες οι χώρες ανά τον πλανήτη κατάφερναν να περιορίσουν δραστικά τις εκπομπές αερίων τού θερμοκηπίου, δηλαδή με σαφώς πιο αποφασιστικό και αποτελεσματικό τρόπο απ’ ότι το πράττουν επί του παρόντος.
Προηγούμενες προβλέψεις έδειχναν ότι ισχυρότερες δράσεις για την επιβράδυνση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας ίσως να κρίνονταν επαρκείς για τη διατήρηση του καλοκαιρινού πάγου. Εντούτοις, νεότερες έρευνες που μελέτησαν τον θαλάσσιο πάγο τής Αρκτικής δείχνουν ότι μόνο οι απότομες περικοπές των εκπομπών θα ήταν σε θέση να αντιστρέψουν τις επιπτώσεις τής αύξησης της θερμοκρασίας που βρίσκεται εν εξελίξει.
«Πολύ αργά» για να σωθούν οι θαλάσσιοι πάγοι τού καλοκαιριού
Σύμφωνα με τη νεότερη έρευνα, είναι πλέον πολύ αργά για να σωθούν οι καλοκαιρινοί θαλάσσιοι πάγοι τής Αρκτικής. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι θα πρέπει να προετοιμαστούμε κατάλληλα ώστε να είμαστε σε θέση ν’ αντιμετωπίσουμε την αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων σε όλο το βόρειο ημισφαίριο, τα οποία θεωρείται πιθανό να προκύψουν ως αποτέλεσμα.
Η ανάλυση των ερευνητών συμπέρανε ότι ακόμη και αν μειωθούν δραστικά οι εκπομπές αερίων τού θερμοκηπίου, η Αρκτική θα έχει απολέσει ολόκληρο τον πάγο της κατά τον Σεπτέμβριο εντός των επόμενων δεκαετιών. Επιπλέον, η έρευνα διαπίστωσε ότι αν οι εκπομπές σημειώσουν μειώσεις με αργό ρυθμό ή αν συνεχίσουν να αυξάνονται, το πρώτο καλοκαίρι χωρίς πάγο θα μπορούσε να έρθει μέσα στη δεκαετία τού 2030.
Το 90% της τήξης αποτελεί συνέπεια της θέρμανσης του πλανήτη
Η έρευνα καταδεικνύει ότι το 90% της τήξης τού πάγου τής Αρκτικής είναι το αποτέλεσμα της παγκόσμιας θέρμανσης που προκαλείται από τον άνθρωπο, ενώ το υπόλοιπο 10% οφείλεται σε φυσικούς παράγοντες.
Από το 1979, το έτος που ξεκίνησαν οι δορυφορικές καταγραφές, οι καλοκαιρινοί πάγοι τής Αρκτικής συρρικνώνονται κατά 13% ανά δεκαετία, κάτι που συνιστά μια από τις πιο ξεκάθαρες και σαφείς ενδείξεις τής κλιματικής κρίσης.
Όπως προαναφέρθηκε, οι πάγοι τής Αρκτικής φθάνουν στο ετήσιο ελάχιστό τους στο τέλος του καλοκαιριού, τον Σεπτέμβριο. Ενδεικτικό τής όξυνσης του προβλήματος είναι το γεγονός ότι το 2021 ο πάγος καταλάμβανε τη δεύτερη μικρότερη έκταση που έχει καταγραφεί ποτέ.
«Δυστυχώς είναι πλέον πολύ αργά για να σωθούν οι καλοκαιρινοί θαλάσσιοι πάγοι τής Αρκτικής»
«Δυστυχώς είναι πλέον πολύ αργά για να σωθούν οι καλοκαιρινοί θαλάσσιοι πάγοι της Αρκτικής», δήλωσε ο καθηγητής Ντιρκ Νοτζ από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου της Γερμανίας, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα.
«Ως επιστήμονες, προειδοποιούσαμε για την απώλεια των καλοκαιρινών θαλάσσιων πάγων τής Αρκτικής εδώ και δεκαετίες. Αυτό είναι τώρα το πρώτο σημαντικό στοιχείο τού γήινου συστήματος που θα χάσουμε εξαιτίας τής υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ο κόσμος δεν άκουσε τις προειδοποιήσεις μας», συμπλήρωσε ο ερευνητής.
«Αυτό φέρνει άλλο ένα προειδοποιητικό καμπανάκι: ότι το είδος των προβλέψεων που έχουμε κάνει για άλλα δομικά στοιχεία τού γήινου συστήματος θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται μέσα στις επόμενες δεκαετίες», υπογράμμισε ο επιστήμονας από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
Καταστροφικά σημεία καμπής
Το 2022, δηλώσεις προερχόμενες από διάφορους επιστήμονες που μελετούν το κλίμα έκαναν λόγο για έναν πλανήτη που βρίσκεται στα πρόθυρα πολλαπλών καταστροφικών σημείων καμπής.
Ο καθηγητής Σεούνγκ-Κι Μιν από το Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας Πόχανγκ τής Νότιας Κορέας, ο οποίος ηγήθηκε της νέας μελέτης, δήλωσε: «Ο σημαντικότερος αντίκτυπος για την ανθρώπινη κοινωνία θα είναι η αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων που βιώνουμε τώρα, όπως οι καύσωνες, οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες. Πρέπει να μειώσουμε αποδοτικότερα τις εκπομπές CO2 και επίσης να προετοιμαστούμε για να προσαρμοστούμε σε αυτή την ταχύτερη αύξηση της θερμοκρασίας τής Αρκτικής και τις επιπτώσεις της στην ανθρώπινη κοινωνία και τα οικοσυστήματα».
Το 2021, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Αρκτική δεν θα απολέσει τους καλοκαιρινούς πάγους της εάν οι εκπομπές μειωθούν απότομα και η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας περιοριστεί στους 2 βαθμούς Κελσίου. Όμως η νέα έρευνα προβλέπει την απώλεια των θερινών θαλάσσιων πάγων μέσα στη δεκαετία τού 2050, στο σενάριο χαμηλών εκπομπών.
Η έκθεση της IPCC είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Αρκτική θα έχανε τους θερινούς πάγους της εντός της δεκαετίας τού 2040, τόσο στο ενδιάμεσο όσο και στο σενάριο υψηλών εκπομπών, αλλά η νέα έρευνα μειώνει το διάστημα που εκτιμάται ότι θα μεσολαβήσει έως τότε, τοποθετώντας το χρονικά μέσα στη δεκαετία του 2030.
Πόσο συμβάλλουν τα αέρια τού θερμοκηπίου στην τήξη των πάγων;
Στο πλαίσιο της μελέτης, διαπιστώθηκε για πρώτη φορά κατά πόσο η αύξηση των αερίων τού θερμοκηπίου έχει συμβάλλει στο λιώσιμο των πάγων συγκριτικά με με φυσικούς παράγοντες, όπως η διακύμανση της έντασης του ήλιου και οι εκπομπές από τα ηφαίστεια. «Οι άνθρωποι ευθύνονται πραγματικά για σχεδόν ολόκληρη την απώλεια των πάγων τής Αρκτικής που παρατηρούμε», δήλωσε ο Νοτζ.
Οι πληροφορίες αυτές χρησιμοποιήθηκαν για τη μοντελοποίηση της μελλοντικής τήξης και διαπίστωσαν ότι τα μοντέλα υποεκτίμησαν τον ρυθμό τήξης εν συγκρίσει με το ρυθμό που προέκυπτε από τις παρατηρήσεις των πάγων στην Αρκτική από το 1979 έως το 2019.
Πρόσθετα ευρήματα της έρευνας
Επιπλέον, η έρευνα διαπίστωσε ότι στην περίπτωση που οι εκπομπές κινηθούν σε ενδιάμεσα ή αυξημένα επίπεδα -κι άρα δεν μειωθούν δραστικά- η Αρκτική θα είναι «γυμνή» από πάγο και κατά τους μήνες Αύγουστο και Οκτώβριο έως το 2080. Ακριβέστερος προσδιορισμός τού έτους που θα συμβεί αυτό είναι αδύνατος λόγω της φυσικής μεταβλητότητας του κλιματικού συστήματος.
Το ταχύτερο λιώσιμο των θαλάσσιων πάγων τής Αρκτικής οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο μεγαλύτερης θέρμανσης, εφόσον ο σκοτεινός ωκεανός που εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία, καθώς λιώνουν οι πάγοι, απορροφά περισσότερη θερμότητα από τον ήλιο. Συνεπεία αυτού έπεται η ταχύτερη αύξηση της θερμοκρασίας στην Αρκτική, με τους επιστήμονες να έχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι αυτό θα επιφέρει περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία.
Ο αφόρητος καύσωνας το 2021 στον Ειρηνικό, βορειοδυτικά τής Αμερικής, και οι καταστροφικές πλημμύρες στο Πακιστάν το 2022 αποτελούν παραδείγματα του είδους των γεγονότων των οποίων η συχνότητα προβλέπεται να αυξηθεί εξαιτίας ασθενέστερων αεριωθούμενων ρευμάτων.
Επιπροσθέτως, η ταχύτερη θέρμανση της Αρκτικής επιταχύνει ταυτόχρονα και την τήξη τού καλύμματος πάγου τής Γροιλανδίας, οδηγώντας σε άνοδο της στάθμης τής θάλασσας, όπως και την τήξη τού μόνιμου πάγου ορισμένων περιοχών, απελευθερώνοντας περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου. Οι πολικές αρκούδες και άλλα είδη άγρια ζωής που διαβιούν στην Αρκτική, όπως και αυτόχθονες πληθυσμοί τής περιοχής, βασίζονται στον θαλάσσιο πάγο για την επιβίωσή τους.
Ο καθηγητής Μαρκ Σερεζέ, διευθυντής τού Εθνικού Κέντρου Δεδομένων Χιονιού και Πάγου στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Μπόλντερ των ΗΠΑ, ο οποίος δεν συμμετείχε στην ομάδα που διεξήγαγε τη μελέτη, δήλωσε: «Το βασικό μήνυμα είναι ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χάσουμε τον θαλάσσιο πάγο τής Αρκτικής στα τέλη τού καλοκαιριού. Το ερώτημα είναι πότε θα συμβεί αυτό».
«Κατά την τελευταία δεκαετία, δεν υπήρξε μεγάλη τάση μείωσης των θαλάσσιων πάγων τού Σεπτεμβρίου, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη φυσική μεταβλητότητα του συστήματος. Η παύση δεν θα διαρκέσει, αλλά δείχνει τη δυσκολία των προβλέψεων. Πριν από περίπου μια δεκαετία, συλλογιζόμουν ότι η Αρκτική μπορεί να χάσει τους θερινούς θαλάσσιους πάγους της μέχρι το 2030. Ίσως να ήταν μια υπερβολικά επιθετική δήλωση. Κι ενώ από την παρούσα μελέτη το 2030 εξακολουθεί να είναι στο προσκήνιο, εγώ θα έλεγα ότι πιθανώς θα συμβεί κάποια στιγμή εντός της δεκαετίας τού 2040, που -και πάλι- δεν είναι πολύ μακριά», κατέληξε ο καθηγητής Μαρκ Σερεζέ.
Με πληροφορίες από New York Times, Guardian και έρευνα
